Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên Yên Lạc

 MỤC LỤC 
1. Lời giới thiệu ..................................................................................................... 1 
2. Tên sáng kiến .................................................................................................... 3 
3. Tác giả sáng kiến ............................................................................................... 3 
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến ............................................................................... 3 
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến .............................................................................. 3 
6. Sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử .......................................... 4 
7. Mô tả bản chất của sáng kiến ............................................................................ 4 
7.1. Cơ sở lý luận về quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm GDNN – GDTX ........ 4 
 7.1.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường ....................................... 4 
 7.1.2. Công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm GDNN – GDTX ........................... 5 
 7.1.3. Quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm GDNN - GDTX ............. 18 
 7.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý công tác chủ nhiệm lớp của Giám đốc 
 trung tâm GDNN – GDTX .............................................................................. 21 
7.2. Thực trạng quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm GDNN – GDTX 
Yên Lạc ............................................................................................................... 25 
 7.2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu ........................................................... 25 
 7.2.2. Đặc điểm tình hình trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc ..................... 27 
 7.2.3. Đặc điểm học sinh trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc ...................... 28 
 7.2.4. Thực trạng quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm GDNN – GDTX 
 Yên Lạc ............................................................................................................ 30 
7.3. Một số biện pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp của Giám đốc trung tâm 
GDNN - GDTX Yên Lạc .................................................................................... 33 
 7.3.1. Nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm 
 lớp cho các lực lượng giáo dục trong và ngoài trung tâm ............................... 33 
 7.3.2. Lựa chọn, bố trí giáo viên chủ nhiệm hợp lí .......................................... 35 
 7.3.3. Bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực làm công tác chủ nhiệm lớp của 
 giáo viên chủ nhiệm ......................................................................................... 39 
 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 
STT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 
1. CBQL Cán bộ quản lý 
2. GDNN Giáo dục nghề nghiệp 
3. GDTX Giáo dục thường xuyên 
4. GD&ĐT Giáo dục và đào tạo 
5. GV Giáo viên 
6. GVBM Giáo viên bộ môn 
7. GVCN Giáo viên chủ nhiệm 
8. HS Học sinh 
9. HSG Học sinh giỏi 
10. QLGD Quản lý giáo dục 
11. THCS Trung học cơ sở 
12. THPT Trung học phổ thông 
13. UBND Ủy ban nhân dân 
 2 
sự phát triển con người, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ, có trách nhiệm chuẩn bị 
cho thế hệ trẻ hôm nay những gì là cơ bản nhất để họ có thể đáp ứng được yêu 
cầu của giai đoạn cách mạng mới. Do vậy, đội ngũ giáo viên - lực lượng cốt cán 
của sự nghiệp trồng người, trong đó giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò hết sức 
quan trọng để thực hiện trách nhiệm này. Xây dựng một thế hệ mới là vinh dự 
và trách nhiệm nặng nề đối với người giáo viên, trong đó có giáo viên chủ nhiệm 
lớp, xét theo chức năng là người “tổ chức thực hiện mọi quá trình giáo dục” tại 
trung tâm GDNN - GDTX. 
 Người giáo viên chủ nhiệm chiếm vị trí trung tâm, trụ cột trong quá trình 
giáo dục học sinh, là linh hồn của lớp học, là người cố vấn đáng tin cậy dẫn dắt, 
định hướng, giúp học sinh biết vươn lên tự hoàn thiện và phát triển nhân cách. 
Chất lượng giáo dục học sinh ở trung tâm GDNN - GDTX cao hay thấp có một 
phần quan trọng là do giáo viên chủ nhiệm lớp quyết định. Sự phát triển toàn 
diện của học sinh, sự đi lên của tập thể lớp đều có vai trò rất quan trọng của giáo 
viên chủ nhiệm lớp. Đồng thời người giáo viên chủ nhiệm bằng chính nhân cách 
của mình, là tấm gương tác động tích cực đến việc hình thành các phẩm chất đạo 
đức, nhân cách của học sinh. Mặt khác, họ còn là cầu nối giữa tập thể học sinh 
với các tổ chức xã hội trong và ngoài trung tâm, là người tổ chức phối hợp các 
lực lượng giáo dục. Họ còn là người dẫn dắt, tổ chức cho học sinh tham gia các 
hoạt động xã hội, góp phần xây dựng và phát triển đất nước. 
 Người giáo viên chủ nhiệm là người đại diện cho quyền lợi chính đáng 
của học sinh, bảo vệ học sinh về mọi mặt một cách hợp lý. Họ phản ánh trung 
thành mọi nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng của học sinh với Ban giám đốc trung 
tâm, với các giáo viên bộ môn, với gia đình học sinh, với cộng đồng và với các 
đoàn thể xã hội khác. Tuy nhiên, để hoạt động này mang lại hiệu quả cao, thì 
không chỉ có sự nỗ lực của đội ngũ giáo viên chủ nhiệm mà cần phải có sự quản 
lí, chỉ đạo phù hợp của Ban giám đốc mà trực tiếp là của Giám đốc trung tâm. 
Quản lý công tác chủ nhiệm lớp là nhiệm vụ, quyền hạn của người Giám đốc. Vì 
vậy nếu Giám đốc triển khai linh hoạt và sáng tạo các biện pháp quản lý công tác 
chủ nhiệm lớp sẽ góp phần to lớn vào việc nâng cao hiệu quả của công tác này. 
 4 
tâm GDNN - GDTX Yên Lạc, góp phần thực hiện chiến lược phát triển trung tâm 
giai đoạn 2015 – 2020, tầm nhìn 2030. 
6. Sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử 
 Bắt đầu áp dụng từ năm học 2017 - 2018. 
7. Mô tả bản chất của sáng kiến 
7.1. Cơ sở lý luận về quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm GDNN – GDTX 
7.1.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường 
 Theo nghĩa Hán Việt: Quản lý = Quản + lý, là sự duy trì + sự đổi mới. 
Trong “quản” (giữ) có “lý” (chỉnh sửa) trong “lý” có “quản”, quản lý là quá 
trình có tính thống nhất biện chứng hai vấn đề “quản” và “lý”. Trong “quản” 
phải có “lý” thì toàn bộ hệ thống, tổ chức mới phát triển được, trong “lý” phải có 
“quản” thì sự phát triển đó mới ổn định bền vững. Hai quá trình này phải được 
gắn bó chặt chẽ với nhau thì toàn hệ mới đạt thế cân bằng động, tồn tại và phát 
triển phù hợp trong mối tương tác với các yếu tố bên trong và bên ngoài. 
 Tuy có nhiều cách hiểu, cách định nghĩa khác nhau, song có thể hiểu khái 
niệm quản lý như sau: Quản lý là một quá trình tác động có định hướng, có chủ 
đích, có tổ chức, có lựa chọn trong số các tác động có thể có, dựa trên các 
thông tin về tình trạng của đối tượng và môi trường nhằm giữ cho sự vận hành 
của đối tượng được ổn định và làm cho nó phát triển tới mục tiêu đã định. 
 Nói một cách tổng quát: Quản lý là quá trình tác động có chủ đích, có 
định hướng của chủ thể quản lý tới khách thể quản lý nhằm đạt được mục tiêu 
chung của tổ chức. 
 Quản lý giáo dục có vai trò hết sức quan trọng trong việc nâng cao chất 
lượng, hiệu quả của giáo dục. Người quản lý cần phối hợp sử dụng các nguồn 
nhân lực, vật lực, tài lực và tin lực của tổ chức để đạt được mục tiêu giáo dục. 
 Quản lý giáo dục là quản lý một hệ thống xã hội hết sức năng động và phức 
tạp, nó không chỉ đơn thuần là sử dụng sức mạnh luật pháp mà còn sử dụng hàng 
loạt những biện pháp đối nhân xử thế để điều khiển, định hướng, điều chỉnh, tác 
động vào toàn bộ hệ thống thúc đẩy nó đạt tới mục tiêu mong muốn khả thi. Đối 
tượng của quản lý giáo dục chủ yếu là con người, đồng thời mục tiêu quản lý 
 6 
học xác định để thực hiện mục tiêu giáo dục. Như vậy, khi nói đến người GVCN 
là đề cập đến vị trí, vai trò, chức năng của người làm công tác chủ nhiệm lớp, 
còn nói công tác chủ nhiệm lớp trong nhà trường nói chung và trung tâm GDTX 
nói riêng là đề cập đến những nhiệm vụ, nội dung công việc mà người GVCN 
phải làm, cần làm và nên làm. 
 * Vị trí của người giáo viên chủ nhiệm: 
 BAN GIÁM ĐỐC 
 Tổ chuyên môn Ban cán sự lớp 
 Nhóm bộ môn GVCN Lớp 
 Đoàn thanh niên BCH chi đoàn 
 Sơ đồ 1. Vị trí của GVCN ở trung tâm GDNN - GDTX 
 (Ghi chú: Mũi tên nét đứt biểu thị mối quan hệ không thường xuyên; Mũi tên 
nét liền biểu thị mức độ quan hệ thường xuyên). 
 * Vai trò của người giáo viên chủ nhiệm: 
 - GVCN ở các trung tâm GDNN - GDTX, trước hết là người thay mặt 
Giám đốc, có trách nhiệm quản lý danh sách, quá trình đào tạo một lớp học, một 
khóa học. 
 + Trên thực tế, Ban giám đốc trung tâm GDNN - GDTX không thể nào 
quản lý được từng học viên của tất cả các lớp. Đội ngũ GVCN chính là hệ thống 
cán bộ trợ lý của Giám đốc có trách nhiệm quản lý toàn diện một lớp, một khóa 
học theo mục tiêu giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng của mỗi trung tâm. 
 + GVCN phải là người phát hiện, tổ chức bồi dưỡng cho học sinh về kiến 
thức lý thuyết và vận dụng kiến thức vào hoạt động xã hội, nghề nghiệp, phát 
hiện những thiếu sót của học sinh là một đòi hỏi vừa mới, vừa khá phức tạp đối 
 8 
kiểm tra. 
 - Chức năng giáo dục: GVCN trước hết phải là một nhà giáo dục, thông 
qua việc tổ chức các hoạt động của tập thể lớp để giáo dục những phẩm chất, 
nhân cách của mỗi HS. 
 Qua các hoạt động đa dạng và phong phú, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp 
giữa HS và HS, giữa HS với những người khác, hướng vào việc hình thành cho học 
sinh những thói quen, hành vi phù hợp với các chuẩn mực đạo đức của xã hội. 
 Từ hai chức năng trên, chúng ta thấy người GVCN phải đồng thời quản lý 
hoạt động học tập và quản lý sự hình thành, phát triển nhân cách HS. Hai mặt 
này có quan hệ hỗ trợ, tác động lẫn nhau, việc giáo dục đạo đức có tác động 
mạnh mẽ đến chất lượng học văn hóa, nhất là trong điều kiện hiện nay, khi từng 
ngày, từng giờ những cám dỗ, những tác động tiêu cực của xã hội, mặt trái của 
nền kinh tế thị trường đang ảnh hưởng vào nhà trường. 
 Muốn thực hiện chức năng quản lý giáo dục toàn diện, GVCN phải có 
những tri thức cơ bản về tâm lý học, giáo dục học và phải có hàng loạt kỹ năng 
sư phạm như: kỹ năng tiếp cận đối tượng HS, kỹ năng nghiên cứu tâm lý lứa 
tuổi, nghiên cứu xã hội, kỹ năng lập kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp và phải có 
sự nhạy cảm sư phạm để có dự đoán đúng, chính xác sự phát triển nhân cách của 
HS, định hướng và giúp các em lường trước những khó khăn, thuận lợi, vạch ra 
những dự định để các em tự hoàn thiện về mọi mặt. 
 - Chức năng đại diện: Người GVCN đại diện cho Giám đốc truyền đạt 
những yêu cầu đối với học sinh. GVCN còn là đại diện cho quyền lợi chính đáng 
của HS trong lớp, bảo vệ HS một cách hợp pháp. Phản ánh kịp thời với Giám 
đốc, các giáo viên bộ môn, với gia đình HS, các đoàn thể trong và ngoài nhà 
trường về những nguyện vọng chính đáng của HS và của tập thể lớp để cùng có 
các biện pháp giải quyết phù hợp, kịp thời, có tác dụng giáo dục. 
 Đối với học sinh trung tâm GDNN - GDTX, GVCN cần xác định mình có 
vai trò cố vấn cho tập thể lớp. Điều này có nghĩa GVCN không nên làm mọi việc 
thay cho đội ngũ tự quản của lớp (Ban cán sự lớp, Ban chấp hành chi đoàn) mà 
nhiệm vụ chủ yếu của GVCN là bồi dưỡng năng lực tự quản cho HS. Những