Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát triển thể lực để nâng cao sức khỏe cho học sinh lớp 11A1 và lớp 11A4

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 “MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN THỂ LỰC ĐỂ NÂNG 
 CAO SỨC KHỎE CHO HỌC SINH LỚP 11A1 VÀ LỚP 11A4 
 NĂM HỌC 2015 – 2016” 
A. Mở đầu.
I. Lí do chọn đề tài.
 Thế kỷ XXI - Thế kỷ của hội nhập và phát triển đất nước chúng ta đang 
trên đà phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đến năm 2020 cơ bản 
trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, song song với đó là sự 
phát triển của khoa học công nghệ cao sử dụng máy móc hiện đại (tự động hóa) 
để sản xuất ra của cải vật chất là chủ yếu, con người sử dụng sức lao động tay, 
chân ngày càng ít hơn. Một số bộ phận cán bộ công nhân viên chức có tình trạng 
thiếu vận động. Bên cạnh đó một số học sinh hiện nay thường ham chơi các trò 
chơi điện tử, internet, chát Thích ăn, uống các đố ăn chứa nhiều chất ngọt 
hoặc chất béo, ít tham gia các hoạt động TDTT dẫn đến hiện tượng thừa chất 
dinh dưỡng ngày càng nhiều, biểu hiện là thừa cân, béo phì ngày càng phổ biến. 
Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến các căn bệnh như tiểu đường, huyết áp, tim 
mạnh, gút
 Qua mười năm giảng dạy bộ môn thể dục ở trường THPT Quan Sơn, huyện 
Quan Sơn, tỉnh Thanh Hóa tôi nhận thấy rằng việc rèn luyện sức khỏe và nâng 
cao thể lực, trang bị cho các em học sinh khối 11 có một cơ thể khỏe mạnh, có 
tình trạng thể lực tốt, trang bị cho các em những kiến thức kĩ năng cần thiết để 
tham gia vào lao động sản xuất tạo ra nhiều của cải vật chất, nâng cao hiệu quả 
trong công việc và đặc biệt có sức khỏe tốt để tiếp tục học tập. Với những lí do 
trên thì việc phát triển các tố chất thể lực để nâng cao sức khỏe cho các em học 
sinh là một vấn đề hết sức cần thiết.
II. Mục đích nghiên cứu.
 Nhằm tăng cường sức khỏe, đảm bảo cho cơ thể phát triển hài hòa cân đối, 
giữ gìn và hình thành các tư thế ngay ngắn, phát triển hệ thống cơ quan nội tạng 
trong cơ thể như tim mạch, hô hấp, hệ xương, hệ cơTăng cường quá trình trao 
đổi chất, củng cố và rèn luyện hệ thống thần kinh, phát triển các tố chất vận 
động, nâng cao năng lực làm việc, trang bị cho học sinh những tri thức kĩ năng, 
kĩ xảo vận động cần thiết cho các hoạt động khác trong cuộc sống. Góp phần 
vào việc hình thành các thói quen đạo đức, phát triển trí tuệ, rèn luyện tính tổ 
chức kỉ luật, tác phong nhanh nhẹn, có tinh thần tập thể cao. 
 Mục đích của tôi đó là đem đề tài trao đổi với các đồng nghiệp nhằm mục 
đích nâng cao nghiệp vụ công tác của bản thân góp phần vào việc nâng cao thể 
lực và năng lực làm việc của học sinh sau khi tốt nghiệp THPT
 1 cấu trúc chức năng của cơ thể quy luật thay đổi về lượng dẫn đến thay đổi về 
chất trong cơ thể. Nó vừa phụ thuộc vào các điều kiện sống xã hội và hoạt động 
của con người như điều kiện phân phối và sử dụng sản phẩm vật chất (ăn, uống); 
sinh hoạt (vui chơi giải trí, nghỉ ngơi); lao động sản xuất, giáo dục, TDTT
 Sự phát triển các tố chất thể lực cho học sinh có thể điều khiển theo sự dẫn 
dắt của giáo viên để đi đúng hướng phù hợp với sự phát triển cá nhân và nhu cầu 
và xu thế của xã hội. 
 Các Mác - nhà khoa học lí luận đã nhấn mạnh rằng “Giáo dục trong tương 
lai kết hợp lao động sản xuất với trí dục và thể dục. Đó không những là biện 
pháp để tăng thêm sức sản xuất của xã hội, mà còn là biện pháp duy nhất để đào 
tạo con người phát triển toàn diện”. Học thuyết Các Mác và Ăng-ghen về giáo 
dục toàn diện được Lê-Nin đi sâu và phát triển sáng tạo. Người quan tâm sâu sắc 
đến tương lai của thế hệ trẻ, đến cuộc sống của họ. “Thanh niên đặc biệt cần sự 
yêu đời và sảng khoái, cần có thể thao lành mạnh, thể dục, bơi lội, tham quan, 
các bài tập thể lực, những hứng thú phong phú về tinh thần, học tập, phân tích 
nghiên cứu và cố gắng phối hợp tất cả các hoạt động ấy với nhau, tinh thần minh 
mẫn sáng suốt phụ thuộc vào một thân thể khỏe mạnh”.
 Bác Hồ - Lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam sinh thời Bác rất quan tâm 
đến hoạt động TDTT, tư tưởng của Bác đã đặt nền tảng xây dựng nền TDTT 
mới của nước ta, đây là khẳng định có tính chất cách mạng của công tác TDTT, 
là nhu cầu khách quan của một xã hội phát triển, là nghĩa vụ của mọi người dân 
yêu nước. 
 Mục tiêu của thể dục thể thao là tăng cường sức khỏe của nhân dân, góp 
phần cải tạo nòi giống, làm cho dân cường, nước thịnh. Ngày 27 tháng 3 năm 
1946 Bác đã ra lời kêu gọi toàn dân tập thể dục. Người chỉ cho nhân dân thấy 
rằng “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần 
có sức khỏe mới thành công” mà muốn có sức khỏe thì “Nên luyện tập thể dục” 
và coi đó là “Bổn phận của mỗi người dân yêu nước”. “Mỗi một người dân yếu 
ớt tức là làm cho cả xã hội yếu ớt, mỗi một người dân mạnh khỏe tức là cả nước 
mạnh khỏe” Trong thư gửi hội nghị cán bộ thể dục thể thao toàn miền Bắc. 
Người dạy “Muốn lao động sản xuất tốt, công tác và học tập tốt, thì cần có sức 
khỏe. Muốn có sức khỏe thì thường xuyên tập luyện thể dục thể thao. Vì vậy, 
chúng ta nên phát triển phong trào thể dục thể thao cho rộng khắp” Bác còn căn 
dặn “Cán bộ thể dục thể thao phải học tập chính trị, nghiên cứu nghiệp vụ và 
hăng hái công tác” nhằm phục vụ sức khỏe của nhân dân đây là một công tác 
trong những công tác cách mạng khác”
 Đảng – Bác Hồ chúng ta rất coi trọng công tác TDTT xem GDTC là một bộ 
phận khăng khít của giáo dục cộng sản chủ nghĩa. 
 Ngày nay đất nước đang đứng trước sự đổi mới và phát triển thì phong trào 
TDTT càng được chú trọng, nó góp phần vào giáo dục con người toàn diện. Đặc 
biệt là ở các trường phổ thông việc phát triển các tố chất thể lực để nâng cao sức 
 3 Các nhà khoa học đã chứng minh rằng việc tập luyện TDTT thường xuyên 
và liên tục ít nhất 3 – 4 buổi/tuần, mỗi buổi từ 30 - 40 phút trở lên, tập các bài 
tập có cường độ trung bình trở lên thì mới nâng cao được thể lực và tăng cường 
sức khỏe. Nếu nghỉ tập luyện quá dài sẽ làm giảm sút và mất đi những hiệu quả 
tập luyện. 
 Hiện nay các em học sinh khối 11 ở trường THPT Quan Sơn, huyện Quan 
Sơn việc thực hiện tập luyện TDTT đều đặn và khoa học còn rất khiêm tốn. 
Ngoài 2 tiết TD trong một tuần học chương trình chính khóa thì rất ít em có ý 
thức rèn luyện thêm ngoài giờ, cụ thể như vào các buổi chiều sau khi học xong 
hoặc buổi sáng sớm thức dậy. 
 Qua khảo sát thực tiễn học sinh lớp 10A1, 10A2 năm học 2014 - 2015 có 
15/72 em học sinh thường xuyên tập luyện TDTT ngoài giờ, chiếm tỉ lệ 20,8%. 
Điều đó cho thấy rằng việc ý thức tập luyện TDTT cũng như phát triển thể lực 
của các em học sinh còn thấp. 
Nguyên nhân khó khăn:
 - Do các em chưa ý thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc tập luyện 
TDTT để nâng cao sức khỏe cho bản thân, 
 - Do các em chưa có hứng thú trong tập luyện, khi thích thì tập, không 
thích thì thôi. Không duy trì tập luyện thường xuyên, tính tự giác tích cực trong 
tập luyện chưa cao. 
 - Một số học sinh biểu hiện rất thích thú và bị lôi cuốn vào các trò chơi điện 
tử, chát trên mạng, nên ít thời gian dành cho hoạt động TDTT và lao động chân, 
tay.
III. Các biện pháp giải quyết vấn đề.
 Sức khỏe của con người được cấu thành bởi 3 yếu tố quan trọng đó là: Ăn 
uống; nghỉ ngơi và tập luyện TDTT. Trong các yếu tố đó mỗi cá nhân con người 
có thể tự điều chỉnh để nâng cao sức khỏe cho bản thân.
 Tố chất thể lực của con người được chia thành những tố chất sau: Sức 
nhanh, sức mạnh, sức bền, khéo léo, mềm dẻo.
 Huấn luyện thể lực để nâng cao sức khỏe cho các em học sinh trước hết cần 
phải thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Giáo dục phẩm chất đạo đức và tâm lý.
- Chuẩn bị thể lực chung, kỹ năng và năng lực vận động.
 Các phương tiện huấn luyện.
- Các bài tập phát triển các tố chất vận động
- Các phương tiện tâm lý, vệ sinh, các yếu tố lành mạnh của tự nhiên.
 5 Bài tập: Chạy bền quãng đường Nữ: 500m; Nam: 800 - 1000m
Biện pháp: 
- Người mới tập luyện cần tập với bài tập trọng lượng trung bình hoặc nhỏ, lặp 
lại tối đa hoặc gần tối đa.
- Khi sức khỏe tốt thì sử dụng bài tập có trọng lượng trung bình với số lần lặp 
lại giới hạn, thời gian nghỉ đầy đủ khoảng 3 – 4 phút để hồi phục. 
- Trong mỗi buổi tập sử dụng hai đến ba bài tập trên, nghỉ giữa quãng hợp lí, số 
lần lặp lại phù hợp với từng đối tượng HS. 
 Hiệu quả của biện pháp này là nó tạo điều kiện để tiếp thu kĩ thuật động tác, 
tăng nhanh hình thái cơ (cơ to ra), ngăn ngừa được chấn thương, phù hợp với 
người mới tập, nâng cao thể lực và sức khỏe cho người tập.
1.3. Phương pháp gắng sức tối đa. (sức mạnh tuyệt đối)
 Sử dụng phương pháp tăng tiến, phương pháp lặp lại, tập với sự gắng sức 
tối đa nhằm huy động lớn nhất bộ máy thần kinh – cơ tham gia hoạt động. 
Bài tập: Đẩy xe cút kí, kéo xà đơn
Biện Pháp
- Mới mở đầu tập luyện trọng lượng khoảng 40 – 50 % sau đó tăng dần lên với 
cường độ 90 – 100 % sức tối đa thời gian nghỉ đầy đủ 5 - 10 phút để hồi phục. 
 Hiệu quả của biện pháp này là tăng nhanh sự phát triển của cơ bắp, có sức 
khỏe tốt phù hợp với những người thường xuyên tập luyện.
1.4. Phương pháp tập sức mạnh tốc độ.
 Sử dụng phương pháp lặp lại, phương pháp tăng tiến, phương pháp biến 
đổi. 
 Bài Tập: Tập sức bật của chân thuận trong giậm nhảy cao, nhảy xa, nhảy dây
Biện Pháp:
 Sử dụng những bài tập có trọng lượng nhỏ, yêu cầu tốc độ nhanh, liên tục; 
quãng nghỉ ngắn, lặp lại tối đa. 
 Hiệu quả của biện pháp này là tạo điều kiện tốt để tiếp thu động tác mới, 
tăng hình thái cơ, phát triển tốc độ, tăng cường thể lực và sức khỏe cho người 
tập.
1.5. Tập sức mạnh - bền.
Biện Pháp:
 Sử dụng những bài tập trọng lượng nhỏ, lặp lại nhiều lần đến giới hạn. 
Bài tập: Chạy 30m. Sức mạnh thể hiện ở động tác đạp sau tích cực, lặp lại 2 – 4 
lần, nghỉ giữa quãng từ 5 – 10 phút thì tập lại.
 7 2.2.2. Phương pháp tập phản ứng vận động phức tạp.
 Tập phản ứng đối với các vật di động thường gặp trong các môn bóng và 
các môn đối kháng cá nhân.
Bài tập: Tập thi đấu bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ. Trò chơi với bóng.
 Phản ứng vận động gắn liền với việc phải lựa chọn một hành động cần thiết 
trong những hành động có thể xảy ra để đáp lại một cách thích hợp với sự thay 
đổi của tình huống trong tập luyện và thi đấu trong các môn bóng.
Biện pháp tập luyện: 
- Tăng tốc độ di chuyển của đối tượng. 
- Tăng sự đột ngột của đối tượng.
- Rút ngắn cự li, thu hẹp hình dạng đối tượng.
 Hiệu quả của biện pháp này là rèn luyện cho người tập phải nhận biết đối 
tượng nhanh, đánh giá nhanh phương hướng và tốc độ của vật di động hoặc đối 
phương để từ đó chọn kế hoạch hành động, thực hiện kế hoạch đó với thời gian 
ngắn nhất. 
2.3. Phương pháp phát triển sức nhanh tốc độ từng động tác.
 Sử dụng phương pháp lặp lại, phương pháp lặp lại tăng tiến, phương pháp 
biến đổi yêu cầu người tập thực hiện nhanh nhất một động tác riêng lẻ nào đó 
trong một hành động hoàn chỉnh phức tạp. 
Bài tập: Đặt chân giậm nhảy nhanh trong toàn bộ hành động giậm nhảy; Chạy 
60m với tốc độ cao; Chạy 30m tốc độ tăng dần sau mỗi lần tập.
Biện pháp:
 Sử dụng các bài tập trên thực hiện lặp lại 3 – 4 lần, sau mỗi lần tập cần cố 
gắng hết sức để tăng cường độ và tốc độ hơn những lần tập trước. Quãng nghỉ 
sau mỗi lần tập từ 5 - 8 phút.
 Hiệu quả của biện pháp này là sức nhanh phát triển, tăng nhanh các động 
tác đơn lẻ hỗ trợ cho các động tác hoàn chỉnh.
2.4. Phương pháp phát triển tần số động tác.
 Tần số động tác tiêu biểu cho hoạt động có chu kì, tần số động tác thể hiện 
tay, chân hay thân mình.
 Sử dụng phương pháp lặp lại, phương pháp tăng tiến, phương pháp biến 
đổi. 
Bài tập: Chạy 80 – 100 m, Chạy tiếp sức.
Biện pháp:
 Sử dụng các bài tập trên tập lặp lại 2 – 3 lần, sau mỗi lần tập thì tăng tiến 
hoặc biến đổi phù hợp với thể lực của HS, nghỉ ngơi tích cực giữa các lần chạy 
 9