Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp giáo dục học sinh cá biệt trong công tác chủ nhiệm lớp tại Trung tâm GDNN- GDTX Hoằng Hóa

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
 TRUNG TÂM GDNN - GDTX HOẰNG HÓA
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT 
 TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP 
 TẠI TRUNG TÂM GDNN-GDTX HOẰNG HÓA
 Người thực hiện: Trần Thị Nga
 Chức vụ: Giáo viên
 SKKN thuộc lĩnh vực (môn): Chủ nhiệm
 THANH HOÁ NĂM 2020 MỤC LỤC
 Nội dung Trang
1. Mở đầu. 1
 1.1. Lí do chọn đề tài. 1
 1.2. Mục đích nghiên cứu. 1
 1.3. Đối tượng nghiên cứu. 2
 1.4. Phương pháp nghiên cứu. 2
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm. 2
 2.1. Cơ sở lí luận của SKKN. 2
 2.2. Thực trạng của giáo dục hiện nay. 2
 2.3.Một số giải pháp giáo dục học sinh cá biệt tại Trung tâm 4
GDNN- GDTX Hoằng Hóa
 2.3.1.Con đường giáo dục đạo đức cho học sinh Trung tâm 4
GDNN - GDTX Hoằng Hóa
 2.3.2. Các nguyên nhân dẫn đến học sinh cá biệt 5
 2.3.3. Một số phương pháp giáo dục học sinh cá biệt 6
 2.3.3.1.Các phương pháp giáo dục chung 6
 2.3.3.2. Giáo dục với từng đối tượng học sinh 7
 a. Đối với học sinh cá biệt về mặt học tập 7
 b. Đối với học sinh cá biệt về hoàn cảnh 7
 c. Đối với học sinh cá biệt về đạo đức 8
 2.4. Hiệu quả của SKKN 13
3. Kết luận và kiến nghị 15
 3.1. Kêt luận 15
 3.2. Kiến nghị 15
Tài liệu tham khảo. thành công ở lớp chủ nhiệm 10A4, 11A4 về đạo đức tại Trung tâm GDNN- 
GDTX Hoằng Hóa.
1.3.Đối tượng nghiên cứu
 - Đối tượng nghiên cứu: Các phương pháp giáo dục học sinh cá biệt ở lớp 
10A4, 11A4 tại Trung tâm GDNN- GDTX Hoằng Hóa
1.4. Phương pháp nghiên cứu 
* Phương pháp nghiên cứu:
-Phương pháp nghiên cứu lí luận: đọc tài liệu, phân tích, tổng hợp, hệ thống 
hóa, khái quát hóa.
- Phương pháp thực tiễn: Dùng phương pháp quan sát, phỏng vấn; 
- Nghiên cứu về các giải pháp giáo dục HS cá biệt.
- Trình bày các kinh nghiệm cá nhân trong quá trình giáo dục học sinh cá biệt
*Thực nghiệm nghiên cứu: lớp 10A4,11A4 là lớp chủ nhiệm của cá nhân tôi 
phụ trách tại Trung tâm GDNN-GDTX Hoằng Hóa từ năm 2018 đến nay. 
 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
 Giáo dục đạo đức cho học sinh nói chung, giáo dục học sinh cá biệt nói 
riêng luôn được quan tâm chỉ đạo đúng mực, nó được thể hiện trong luật giáo 
dục; trong các văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học của Sở GD&ĐT 
gửi về các trung tâm GDNN - GDTX . Cũng đã có rất nhiều đề tài (từ luận văn, 
luận án, tới sáng kiến kinh nghiệm, nhiều hội thảo) đã nghiên cứu vấn đề này. 
 Xuất phát từ những vấn đề thực tiễn tại nhà trường và áp dụng những hiểu 
biết của cá nhân cũng như tổng kết kinh nghiệm của đồng nghiệp tôi nhận thấy 
việc giáo dục đạo đức cho học sinh cá biệt tại Trung tâm GDNN - GDTX Hoằng 
Hóa là vấn đề cần quan tâm.
 Bản thân tôi luôn mong muốn làm thế nào để giúp cho những học sinh cá 
biệt từng bước thay đổi thái độ của mình trong học tập và rèn luyện theo hướng 
tích cực. Giúp các em biết tự tôn trọng bản thân mình và xác định được việc học 
sẽ phục vụ chính bản thân các em và tạo điều kiện giúp đỡ gia đình, góp phần 
xây dựng quê hương, đất nước. Giúp các em thấy được công lao to lớn của các 
bậc làm cha, làm mẹ nuôi con ăn học; sự vất vả của các thầy cô trong việc 
truyền đạt tri thức và giáo dục nhân cách, tạo kỹ năng sống cho các em. Từ đó 
các em biết làm gì để thay những lời tri ân đầy ý nghĩa.
2.2. Thực trạng giáo dục hiện nay 
 Ngày nay, chúng ta có thể hiểu: Quá trình dạy học là quá trình mà dưới sự 
lãnh đạo, tổ chức, điều khiển của người giáo viên, người học tự giác, tích cực, 
chủ động tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động của mình nhằm thực hiện những
 nhiệm vụ dạy học.
 Trên cơ sở được trang bị tri thức, hình thành kỹ năng, kỹ xảo và phát triển 
năng lực hoạt động trí tuệ và thực hành mà hình thành cho học sinh cơ sở thế 
giới quan khoa học, lý tưởng và những phẩm chất đạo đức của con người mới.
 Trong đó chúng ta phải thừa nhận rằng chúng ta mới chỉ dạy cho học sinh 
tri thức còn việc phát triển tư duy năng lực tự học và sáng tạo cho học sinh gần 
 2 hướng tích cực. Giúp các em biết tự tôn trọng bản thân mình và xác định được 
việc học sẽ phục vụ chính bản thân các em và tạo điều kiện giúp đỡ gia đình, 
góp phần xây dựng quê hương, đất nước. Giúp các em thấy được công lao to lớn 
của các bậc làm cha, làm mẹ nuôi con ăn học; sự vất vả của các thầy cô trong 
việc truyền đạt tri thức và giáo dục nhân cách , kỹ năng sống cho các em. Từ đó 
các em biết làm gì để thay những lời tri ân đầy ý nghĩa.
 Bên cạnh đó cũng một phần nào giúp các thầy cô xóa đi tư tưởng kì thị, 
phân biệt đối với học sinh “chưa ngoan” mà phải xác định “tất cả vì học sinh 
thân yêu” góp phần xây dựng môi trường học tập “Trường học thân thiện, học 
sinh tích cực”.
2.3. Một số giải pháp giáo dục học sinh cá biệt tại Trung tâm GDNN - 
GDTX Hoằng Hóa
2.3.1.Con đường giáo dục đạo đức cho học sinh Trung tâm GDNN - GDTX 
Hoằng Hóa
* Giáo dục gia đình
 Nền nếp sinh hoạt và sự tổ chức giáo dục gia đình có ý nghĩa quan trọng 
đối với việc giáo dục đạo đức cho học sinh.Muốn làm tốt công tác giáo dục 
trong gia đình cha mẹ cần phải phải hiểu rõ trách nhiệm của gia đình trong việc 
giáo dục trẻ và tầm quan trọng của gia đình đối với việc giáo dục đạo đức cho 
trẻ. Cha mẹ phải là tấm gương mẫu mực cho trẻ noi theo,phải tạo ra hàng rào 
miễn dịch giúp các em hiểu và chống lại những tác động xấu của môi trường bên 
ngoài. Phải theo dõi sát sao những hành vi, cử chỉ, các mối quan hệ của trẻ, kịp 
thời uốn nắn những quan niệm, hành vi không phù hợp.
* Giáo dục nhà trường
 Nội dung các môn học cũng góp phần hình thành thái độ, tình cảm và 
niềm tin đạo đức cho học sinh. Những tấm gương “ người thực việc thực” trong 
nhà trường là những hình ảnh mẫu mực góp phần giáo dục đạo đức cho học 
sinh.
* Thông qua tập thể
 Dư luận tập thể, bầu không khí tâm lí tập thể có tác dụng thông báo các 
chuẩn mực, nguyên tắc đạo đức, đánh giá, điều chỉnh nhận thức, thái độ và hành 
vi đạo đức của HS. Để xây dựng tập thể tốt, GV cần: đề ra mục đích chung, 
thống nhất mọi thành viên bình đẳng trước tập thể nhưng phải phục tùng ý chí 
của tập thể. Xây dựng một tập thể đoàn kết, nhất trí, có tinh thần trách nhiệm 
chung, có dư luận lành mạnh.Phải làm cho dư luận của tập thể có sự thống nhất 
theo một hướng có chủ định, đồng thời phải biết dẹp đi những dư luận không tốt 
cho việc giáo dục đạo đức.
*Tự giáo dục : Tự tu dưỡng về mặt đạo đức là một hành động tự giác, có hệ 
thống mà mỗi cá nhân thực hiện đối với bản thân mình nhằm khắc phục những 
hành vi trái đạo đức, bồi dưỡng, củng cố những hành vi đạo đức của mình.
 Điều kiện để tự tu dưỡng có kết quả: Nhận thức đúng về bản thân mình, 
có thái độ phê phán nghiêm túc những hành vi đạo đức của mình. Có sự định 
hướng cho tương lai với những mục tiêu vừa sức. Phải có ý chí, nghị lực vươn 
tới mục tiêu. Cần có sự giúp đỡ của tập thể với dư luận lành mạnh. Giáo viên 
 4 * Đối với GVCN: Trong quá trình giáo dục học sinh cá biệt còn sử dụng các 
phương pháp không phù hợp và chưa khoa học, chỉ nói mà không thực hiện hoặc 
xử lý học sinh trong lớp không công bằng, xử lí không đến nơi đến chốn, có thái 
độ kỳ thị đối với học sinh yếu kém, không xây dựng qui định riêng cho lớp, chỉ 
nhắc nhở mà không có biện pháp cưỡng chế. Bầu ban cán sự không đủ năng lực 
; không thường xuyên theo dõi lớp mà chỉ giao cho lớp trưởng quản lí. GVCN 
chưa phối hợp kịp thời với PHHS hoặc mời PHHS quá thường xuyên ngay cả 
khi học sinh mắc những lỗi nhỏ hoặc phạt học sinh vi phạm quá nặng.
2.3.3. Một số phương pháp giáo dục học sinh cá biệt
 Trước hết giáo viên chủ nhiệm cần tiến hành điều tra về tình hình học 
tập, ước mơ, suy nghĩ dự định tương lai của học sinh, cũng như hoàn cảnh gia 
đình của các em thông qua nhiều kênh thông tin như: GVCN năm trước, hồ sơ 
học bạ, giáo viên bộ môn, phiếu điều tra,... trên cơ sở đó phân loại ra các đối 
tượng học sinh cá biệt gồm: Cá biệt về hoàn cảnh; Cá biệt về học tập; Cá biệt về 
đạo đức; Cá biệt về thể chất (Đối tượng học sinh cá biệt này thường ít gặp ở các 
trường PT nên tôi xin được không bàn đến trong đề tài của mình)
2.3.3.1.Các phương pháp giáo dục chung
 Thứ nhất: Tiến hành tìm hiểu cụ thể gia đình các học sinh cá biệt như : 
Thu nhập hàng ngày của gia đình; quan hệ giữa các thành viên trong gia đình 
như thế nào; có yếu tố nào gây xáo trộn tâm lý và cuộc sống của học sinh không 
... mục đích là để hiểu rõ từng đối tượng học sinh để tìm ra biện pháp giáo dục 
thích hợp.
 Thứ hai: Ghi chép đầy đủ các hoạt động của lớp, của từng học sinh trong 
sổ chủ nhiệm. Thường xuyên liên lạc với PHHS thông qua hệ thống tin nhắn của 
nhà trường để PHHS biết những ưu khuyết điểm của con mình, các lỗi con 
thường mắc, các khoản đóng góp, lịch học phụ đạo . Ngoài ra, ngay từ khi bắt 
đầu chủ nhiệm lớp tôi đã hướng cho phụ huynh cần quan tâm và quản lý tốt con 
mình các vấn đề như: khi cho con tiền đóng góp phải thông báo với giáo viên 
chủ nhiệm để tránh con sử dụng tiền không đúng mục đích; phải nắm bắt được 
các mối quan hệ bạn bè của con mình để kịp thời ngăn chặn các bạn xấu dụ dỗ, 
lôi kéo con ; phải nắm chắc thời gian biểu của con mình để tránh con đi chơi quá 
đà 
 Thứ ba: Thường xuyên trò chuyện quan tâm, gần gũi , nhắc nhở , động 
viên học sinh học tập , có thái độ thân thiện với học sinh nhất là những học sinh 
cá biệt. Điều quan trọng phải làm sao tạo cho học sinh có cảm giác giáo viên 
như một người bạn thân, sẵn sàng lắng nghe ý kiến của mình, khi mình vui, 
buồn đều có thể chia sẻ với thầy cô...
 Thứ tư: Trong quá trình chủ nhiệm cần hướng dẫn cụ thể những việc học 
sinh hỏi, tránh để học sinh cảm thấy lạc lõng, cảm giác vì mình học không tốt, 
không ngoan nên không ai quan tâm, mọi người coi thường, không ai để ý đến 
mình.
 Thứ năm: Chú trọng việc giáo dục từng bước, chậm rãi. Điều nên tránh là
 không nên giáo dục ào ạt, chưa hỏi rõ lý do đã la mắng, trách phạt học sinh, cho
 dù đó là những vi phạm nhỏ, như vậy sẽ làm mất hiệu quả giáo dục.
 6 tâm đến bạn bè. Tôi tìm đến thăm gia đình em và nói chuyện với bà nội của em, 
biết em phải làm thêm buổi tối để có tiền lo ăn mặc cho các em, tôi quan tâm 
đến em nhiều hơn. Đầu năm lớp 11, sau khi cân nhắc tôi đã quyết định chọn em 
làm cán bộ lớp. Ban đầu tôi vấp phải sự phản đối của một số HS trong lớp và sự 
thiếu hợp tác của chính em. Sau đó tôi đã thuyết phục được các em. Về phần khó 
khăn về kinh tế khi lo tiền học hành, tôi đã khuyên nhủ em tìm việc nhưng 
không ảnh hưởng đến học tập như thêu tranh, đan lát . Mặt khác, tôi kêu gọi các 
tổ chức trong và ngoài nhà trường, các quỹ học bổng ủng hộ kinh phí để em 
yên tâm học tập. Kết quả, tôi không chỉ thay đổi được em mà nhờ có em tôi đã 
làm thay đổi được tập thể lớp . Và vui hơn nữa, em cũng đạt danh hiệu HS tiên 
tiến. Đó là món quà rất lớn mà tôi đã nhận được.
c. Đối với học sinh cá biệt về đạo đức
 Đối với đối tượng HS này cần sự kiên trì hơn bao giờ hết và bao giờ cũng 
gây khó khăn nhất cho GVCN. Giáo dục đối tượng HS này, GVCN phải áp dụng 
nhiều biện pháp khác nhau. Điều quan trọng là phải " bắt trúng bệnh" và " trị 
đúng thuốc". 
- Một số phương pháp giáo dục của nhà trường
 * Giáo dục học sinh thông qua giờ sinh hoạt, ngoại khoá : Trung tâm đã tổ 
chức được nhiều hoạt động ngoại khóa mang tính chất truyền thông giáo dục 
như: “Vì một học đường không ma túy”, “ Ngày hội bánh chưng xanh”, “ Nói 
chuyện với các bạn nữ về chuyện thầm kín”, dạy Khiêu vũ dân vũ, Khi tôi 18 
..để các em hướng tới các hoạt động vui chơi lành mạnh, biết cách tránh xa các 
tệ nạn xã hội.
 HÌNH ẢNH MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ CỦA NHÀ TRƯỜNG
H1-HĐNK vì một học đường không Ma túy H2- Lễ Trưởng thành HS khối 12
 H3.Hoạt động ngoại khóa tìm hiểu 990 
 năm Thanh Hóa và 550 năm Hoằng Hóa 
 8