Sáng kiến kinh nghiệm Một số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn bóng chuyền lớp 11

 BÁO CÁO KẾT QUẢ
 NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói “tập thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận 
của mỗi người dân yêu nước”. Bác kêu gọi “tôi muốn đồng bào ta ai cũng cố 
gắng tập thể dục” và “tự tôi ngày nào cũng tập”. Trong công cuộc xây dựng và 
bảo vệ đất nước xã hội chủ nghĩa thì con người là yếu tố quyết định mà sức khỏe 
là vốn quý nhất của con người. Để có con người hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu 
ngày càng cao của xã hội thì giáo dục cần phải đáp ứng được hai yêu cầu phát 
triển trí lực và thể lực. Vì thế, trong công tác giáo dục hiện nay, ngoài việc trang 
bị cho học sinh về mặt tri thức thì việc giáo dục thể chất trong nhà trường đóng 
góp một vai trò quan trọng.
 Vĩnh tường là một huyện có phong trào thể dục thể thao rất mạnh trong 
tỉnh, trong đó có một số môn thể thao là thế mạnh của huyện như bóng chuyền, 
bóng bàn, cầu lông, đá cầu. Làm cho phong trào thể dục thể thao của huyện 
Vĩnh Tường ngày càng phát triển hơn nữa thì không chỉ có ở các cuộc thi mang 
tính cọ sát trong huyện mà cần được vươn xa hơn nữa, cần được đầu tư về cơ sở 
vật chất, nhân tố thể thaov..v. Để có được nhân tố thể thao thì chính trong các 
trường học THPT và THCS trong huyện làm lòng cốt, chính vì vậy việc đầu tư 
cơ sở vật chất cũng như thống nhất và quy định những nội dung học bắt buộc 
trong môn thể dục ở các trường THPT là rất cần thiết.
 Hiện nay, môn học thể thao tự chọn là một nội dung được học tập xuyên 
suốt ở các cấp học với số tiết được phân bố ngày một nhiều hơn. Chính vì thế 
thể thao tự chọn là nội dung có tầm quan trọng trong quá trình giáo dục thể chất 
ở nhà trường. Thể thao tự chọn là một nội dung được giảng dạy nhằm đi sâu vào 
sự yêu thích của học sinh và phát triển năng khiếu cá nhân. Do đó, thể thao tự 
chọn được học sinh yêu thích và say mê tập luyện. Trong số các môn thể thao tự 
chọn như bóng chuyền, bóng đá, bóng rổ, bơi, đẩy tạ, thì môn bóng chuyền là 
môn thể thao được nhiều giáo viên lựa chọn để giảng day cho học sinh. Bởi vì 
môn bóng chuyền là môn thể thao được đa số học sinh yêu thích và phù hợp với 
điều kiện tập luyện của nhiều nhà trường.
 Môn thể thao tự chọn Bóng chuyền có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát 
triển của các em về mọi mặt Trí - Đức - Thể - Mỹ. Nếu trong tiết dạy thể thao tự
 1 Vậy làm thế nào để học sinh nhanh chóng hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận 
động trong môn thể thao tự chọn bóng chuyền và tiến tới phát triển các tố chât 
nâng cao sức khoẻ?
 Qua thực tế giảng dạy từ khi về trường đến nay tôi nhận thấy rằng cần 
phải đầu tư cho môn Bóng chuyền nhiều hơn ở các mặt để góp phần nâng cao 
chất lượng giáo dục thể chất trong nhà trường. Đặc biệt là đối với học sinh khối 
10 là học sinh đầu cấp cần nắm vững kỹ thuật cơ bản về môn thể thao tự chọn 
này là một điều kiện hết sức cần thiết thuận lợi cho việc phát triển kỹ năng, kỹ 
xảo vận động làm nền tảng cho các năm học tiếp theo. Vậy việc tìm ra phương 
pháp để truyền đạt cho học sinh là một vấn đề cần thiết để nâng cao chất lượng 
dạy và học môn Bóng chuyền.
Vì lí do đó, tôi đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu “Một số phương pháp giảng 
dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn bóng chuyền lớp 11” để có thể 
giảng dạy môn Bóng chuyền tốt hơn giúp cho học sinh tập luyện tiến bộ và ngày 
càng yêu thích môn Bóng chuyền. Qua đó góp phần làm tốt hơn nữa công tác 
rèn luyện sức khỏe cho học sinh Trung học phổ thông.
2. Tên sáng kiến:
“ Một số số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn 
bóng chuyền cho học sinh nữ lớp 11 trường THPT Nguyễn Thị Giang ”
3. Tác giả sáng kiến:
 - Họ và tên: Nguyễn Thị Trang
 - Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường THPT Nguyễn Thị Giang-Vĩnh 
Tường-Vĩnh Phúc
 - Số điện thoại: 0987811184. E_mail: trangtrangvp1501@gmail.com
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến
.................................................................................................................................
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
 Môn bóng chuyến ở lớp 10 + 11 THPT
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử:
 Từ đầu học kỳ 1 năm học 2018-2019 đến hết năm học 2018-2019
 3 - Vận dụng một số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học 
tập chuyên môn môn bóng chuyền.
 - Học sinh khóa 2017 - 2020 Trường THPT Nguyễn Thị Giang, Huyện 
Vĩnh Tường, Tỉnh Vĩnh Phúc.
 - Nghiên cứu kỹ thuật của học sinh thông qua kiểm tra chuyền bóng cao 
tay bằng hai tay (trước mặt), chuyền bóng thấp tay, phát bóng thấp tay ở học 
sinh lớp 10.
 - Nghiên cứu điều kiện và thực tiễn giảng dạy nội dung môn thể thao tự 
chọn bóng chuyền qua các năm.
 - Nghiên cứu sức khoẻ, trình độ tập luyện, tâm sinh lí giới tính, từ đó tìm 
ra các phương pháp, biện pháp nhằm xây dựng tâm lí thoải mái, hứng thú trong 
học tập, từ đó phát huy tính tích cực, tự giác cho các em giúp cho các em nâng 
cao kỹ thuật cũng như số lần thực hiện động tác hay thành tích của các em trong 
tập luyện.
 - So sánh kết quả giảng dạy theo phương pháp mới với phương pháp cũ.
7.4. Trang thiết bị:
 Bóng chuyền, cột lưới, sân bóng chuyền, đồng hồ bấm giây, dây nhảy, còi.
7.5. Nội dung
7.5.1. Cơ sở lý luận.
 Để đất nước ta có nguồn lực lượng lao động đảm bảo sức khoẻ, đạt chuẩn 
về trình độ kiến thức, có kĩ thuật tay nghề cao, đó là mục tiêu của sự nghiệp giáo 
dục hiện nay và giáo dục thể chất nói riêng để xây dựng con người phát triển 
một cách cân đối và toàn diện, đáp ứng yêu cầu đổi mới của đất nước. Vì vậy, 
muốn đạt được mục đích của giáo dục thể chất thì cần phải làm cho môn học thể 
dục trở thành môn học yêu thích của học sinh. Tuy nhiên, qua thực tế giảng dạy 
giáo dục thể chất còn gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn về trang thiết bị dạy học và 
sân bãi học tập, một số thiết bị dạy học thì đã cũ kỉ, hư hỏng, giáo viên chủ yếu 
giảng dạy trong điều kiện thiếu thốn và học sinh tự trang bị cho mình những 
thiết bị học tập, những khó khăn, thiếu thốn đó chủ yếu ở các trường xa trung 
tâm và các trường ở miền núi càng khó khăn hơn so với các trường ở thành phố. 
Bên cạch đó, một tiết học thể dục thường đan xen hai hay ba nội dung học tập 
lại càng thêm khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức hình thành kỹ năng, kỹ xảo 
vận động ở học sinh và đa phần học sinh còn xem nhẹ môn học thể dục và coi
 5 - Từ những tồn tại và khó khăn đó nên công tác giáo dục thể chất nói chung và 
công tác dạy và học chính khoá môn thể dục nói riêng hiệu quả không cao, chưa đáp 
ứng được mục tiêu giáo dục đề ra là phát triển con người toàn diện.
 - Để khắc phục tình trạng trên, trong quá trình giảng dạy nhiều năm tôi đã 
trăn trở, suy nghĩ nhằm tìm ra những phương pháp giảng dạy thích hợp để nâng 
cao hiệu quả của nhiệm vụ dạy và học.
7.5.4. Chọn đối tượng.
 Đối tượng tôi chọn là 2 lớp khối 11 với 80 em. Về trình độ cũng như tố 
chất của các em là ngang nhau và tôi chia thành 2 nhóm. Nhóm 1 thực nghiệm 
và nhóm 2 đối chứng.
 - Học sinh các lớp 11A2, nhóm thực nghiệm
 - Học sinh lớp 11A3 nhóm đối chứng.
 - Học sinh trường THPT Nguyễn Thi Giang.
 - Nhóm thứ nhất áp dụng các phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu 
quả học môn bóng chuyền.
 - Nhóm 2 giữ nguyên phương pháp tập luyện cũ.
7.5.4.1. Kết quả khảo sát đầu năm học.
 Khảo sát kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt, chuyền 
bóng thấp tay, và phát bóng thấp tay chính diện thông qua kiểm tra các em học 
sinh đầu năm học lớp 11 Trường THPT Nguyễn Thị Giang chưa áp dụng 
phương pháp gồm 2 lớp 11A2, 11A3
 Kết quả đạt như sau:
❖ Kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt
 Lớp 11 A2 11 A3
Điểm (40 HS) (40 HS)
(Đ) 7 17,5% 10 25%
Chưa(Đ) 33 82,5% 30 75%
❖ Kĩ thuật chuyền bóng thấp tay
 Lớp 11 A2 11 A3
Điểm (40 HS) (40 HS)
(Đ) 12 30% 15 37,5%
Chưa(Đ) 28 70% 25 62,5%
 7 + Giáo viên giới thiệu tên các động tác kỹ thuật, tính năng, tác dụng cho 
học sinh.
 + Thị phạm và phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác, những điểm cần chú ý 
và những điểm sai cần chú ý trong luyện tập. Giáo viên kết hợp cho các em xem 
tranh ảnh về kỹ thuật động tác, đưa ra các bài tập khắc phục, sửa sai cho các em.
 + Gọi 1 – 2 em lên làm thử, cả lớp nhận xét, giáo viên nhận xét.
 + Giáo viên triển khai tập luyện đồng loạt cho cả lớp. Sau đó giáo viên cho 
học sinh thực hiện theo nhóm học tập, nhóm trưởng điều khiển nhóm luyện tập, 
giáo viên theo dõi quan sát các nhóm và sửa sai cho các em. Cả lớp thực hiện 
theo khẩu lệnh chung.
 + Trong quá trình luyện tập các em trong nhóm có thể tự sửa sai cho nhau, 
em học khá hơn sửa cho nhưng bạn chưa tực hiện kỹ thuật động tác tốt, các em 
tự trao đổi thảo luận những vấn đề đang còn thắc mắc.
 * Sau khi tập xong giáo viên củng cố gọi 1 – 2 em lên thực hiện lại kỹ 
thuật động tác đó. Cho các em tự nhận xét bạn làm chỗ nào đúng chỗ nào đang 
còn sai, hướng khắc phục. Giáo viên lại kiến thức, nhắc cho học sinh những sai 
lầm thường mắc và cách sửa sai.
 +Tư thế chuẩn bị: Sai vì đứng khoảng cách giữa hai chân quá lớn hoặc bàn 
chân chạm đất cả bàn, trọng tâm cơ thể dồn không đúng chân, nên khi di chuyển 
rất chậm và khó khăn.
 Cách sửa: Chỉ dẫn cho các em tư thế của hai bàn chân và khoảng cách hai bàn 
chân, sau đó cho học sinh tập riêng tư thế chân để giáo viên kiểm tra và sửa sai.
 + Di chuyển: Sai thân người nhấp nhô, không ổn định, bước chân quá cao, 
nhảy bước. Mất thăng bằng khi di chuyển.
 Cách sửa: Không thay đổi tư thế thân trên, giữ góc độ đúng giữa cẳng chân 
và đùi. Thân trên hơi đổ về trước, không để trọng tâm rơi ra phía sau gót chân.
 + Bước nhảy: Sai vì xuất phát chậm, do tư thế đứng chuẩn bị không đúng. 
Dừng lại không dừng được ngay, do không biết dùng gót chân chạm đất ở bước 
cuối cùng.
 Cách sửa: Tập lại tư thế đứng chuẩn bị cơ bản, tập đứng tại chỗ đưa một 
chân ra trước chạm đất bằng gót chân, tập chạy và dừng lại hoặc thay đổi theo 
hướng tín hiệu.
 9 + Thị phạm và phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác, những điểm cần chú ý 
và những điểm sai cần chú ý trong luyện tập. Giáo viên kết hợp cho các em xem 
tranh ảnh về kỹ thuật động tác, đưa ra các bài tập khắc phục, sửa sai cho các em.
 + Gọi 1 – 2 em lên làm thử, cả lớp nhận xét, giáo viên nhận xét.
 + Giáo viên triển khai tập luyện đồng loạt cho cả lớp. Sau đó giáo viên cho 
học sinh thực hiện theo nhóm học tập, nhóm trưởng điều khiển nhóm luyện tập, 
giáo viên theo dõi quan sát các nhóm và sửa sai cho các em. Cả lớp thực hiện 
theo khẩu lệnh chung.
 + Trong quá trình luyện tập các em trong nhóm có thể tự sửa sai cho nhau, 
em học khá hơn sửa cho nhưng bạn chưa tực hiện kỹ thuật động tác tốt, các em 
tự trao đổi thảo luận những vấn đề đang còn thắc mắc.
 + Luyện tập hình tay chuyền bóng, tầm tiếp xúc bóng. Tập không có bóng 
và có bóng.
 + Luyện tập kỹ thuật chuyền bóng mô phỏng từ hình tay tiếp xúc bóng đến 
phối hợp toàn thân chuyền bóng.
Đội hình tập luyện với bóng.
 xxxxx xxxxxxxxxx
 X X
 GV
 + Tự tung bóng và đón bóng theo hình tay khi tiếp xúc bóng.
 11 Lực để đánh bóng tùy thuộc vào tốc độ bóng đến và cự li (khoảng cách) vị 
trí cần đưa bóng đến.
 Góc độ của đường bóng đến quyết định góc độ của tay (góc tạo thành giữa 
cẳng tay và mặt đất) khi bóng đến.
❖ Phương pháp:
 Đội hình tập luyện không có bóng.
 x x x x x x x x x x x x x 
 x x x x x x x x x x x x x
 x x x x x x x x x x x x x 
 x x x x x x x x x x x x x
Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương 
pháp luyện tập.
 + Giáo viên thị phạm, phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác ngắn gọn đủ ý, 
những điểm cần chú ý (tư thế chuẩn bị, động tác tiếp xúc bóng, đệm bóng đi, kết 
thúc động tác).
 + Giáo viên kết hợp cho các em xem hình ảnh minh họa, học sinh chú ý 
nghe, quan sát giáo viên làm mẫu.
 + Gọi 1 – 2 em lên thực hiện lại theo động tác mẫu, cả lớp xem và nhận xét 
nhanh, giáo viên nhận xét lại.
Đội hình tập luyện với bóng.
 xxxxx xxxxxxxxxx
 X X
 GV
 13