Sáng kiến kinh nghiệm Nghiên cứu một số bài tập nhằm phát huy quả đập cầu cuối sân cho đội tuyển cầu lông trường THPT Quang Hà

 BÁO CÁO KẾT QUẢ 
 NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
 Để phong trào thể dục thể thao quần chúng nói chung và phong trào tập 
luyện thi đấu cầu lông nói riêng đạt thành tích cao thì một trong những đòi hỏi 
quan trọng đối với thể thao Việt Nam nói chung và môn cầu lông nói riêng là 
phải có một đội ngũ cán bộ giáo viên, huấn luyện viên thể thao có trình độ cao 
về công tác quản lý cũng nhưchuyên môn.
 Trong giai đoạn hiện nay bất cứ một môn thể thao nào cũng được kỹ 
thuật tấn công lên hàng đầu so với các kỹ thuật khác. Với một kỹ thuật sắc bén, 
mạnh mẽ, có hiệu quả thì ta luôn có thể giành hiệu quả cao trong huấn luyện 
và các môn thể thao nói chung và môn cầu lông nói riêng được đặt lên vị trí 
hàngđầu.
 Cầu lông có rất nhiều kỹ thuật tấn công, nhưng đập cầu là một kỹ thuật 
tấn công cơ bản, được sử dụng nhiều trong tập luyện và thi đấu. Nó quyết định 
đến việc dứt điểm một đợt tấn công bằng cách ăn điểm trực tiếp. Tuy nhiên để 
sử dụng có hiệu quả kỹ thuật này đòi hỏi người tập phải có quá trình tập luyện 
lâu dài, sáng tạo và công phu.
 Qua quá trình giảng dạy môn cầu lông tại trường THPT Quang Hà tôi 
thấy môn cầu lông là một môn thể thao có thành tích cao tại các giải hội khoẻ 
phù đổng, mang nhiều giải cao về cho trường và cho tỉnh nhà. Xong qua công 
tác giảng dạy của trường THPT Quang Hà tôi nhận thấy rằng khi đập cầu từ 
bước di chuyển tạo đà, bật nhảy còn nhiều hạn chế như: Không xoay lật được 
vai, bật nhảy sai chân, đập cầu xong không trở về tư thế đánh cầu cơ bản dẫn 
đến việc di chuyển đánh những quả cầu tiếp theo còn nhiều hạn chế, saisót.
 Để nâng cao khả năng đập cầu tấn công trong thi đấu cầu lông cho học 
sinh trường THPT Quang Hà thì việc nghiên cứu xây dựng một số bài tập là 
cần thiết phù hợp với điều kiện hiện nay của đội tuyển.
 Nhằm nâng cao thành tích học tập và thi đấu của đội tuyển cầu lông nhà 
trường THPT Quang Hà tôi đã chọn nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu một số 
bài tập nhằm phát huy quả đập cầu cuối sân cho đội tuyển Cầu lông trường 
THPT Quang Hà”.
 1 đường cầu với sức mạnh cónghĩa là thực hiện đườngcầu có hiệuquả.Một yêu 
cầu quan trọng trong khi sử dụng sức mạnh trong các động tác kỹ thuật cầu 
lông là cần được phát huy với tốc độ tối đa để tình huống bất ngờ, bị động 
trong quá trình thi đấu. Đồng thời phải duy trì được sức mạnh đó trong suốt 
thời gian dài của quá trình thi đấu phải không chỉ tập trung trong từng trận đấu 
mà trong suốt thời gian diễn biến của một giải.
 Sức mạnh tốc độ: Là một tố chất cần thiết mà không thể thiếu được khi 
sử dụng kỹ thuật đập cầu. Vì sức mạnh tốc độ là khả năng thực hiện động tác 
với tốc độ nhanh và sự co cơ tối đa. Để nâng cao hiệu quả của kỹ thuật đập cầu 
trong đánh đơn thì sức mạnh tốc độ là vô cùng quan trọng và không thể không 
phát triển tố chất này được.Muốn có tốc độ ngoài việc học tập kỹ thuật thì 
người tập luyện phải trải qua quátrình tập luyện lâu dài. Khi sử dụng kỹ thuật 
cần phải phối hợp được toàn thân cùng với động tác lăng và gấp cổ tay nhanh. 
Tuy nhiên để hoàn thiện sức mạnh tốc độ không những tập luyện với cầu mà 
phải tập thêm động tác bổ trợ bên ngoài.
 Yếu tố điểm rơi: Là điểm cầu rơi trên toàn bộ sân, sử dụng yếu tố 
điểm rơi tốtcũng có thể thắng trực tiếp hoặc tạo cơ hội thắng điểm. Sử dụng 
yếu tố điểm rơi vào thi đấu cũng có ý nghĩa đòi hỏi ngườitập mức độ hoàn 
thiện kỹ thuật ở mức tự động hoá. Chỉ có nhưvậy mới thực hiện được các 
đường cầu biến hoá, như các đường cầu dài, ngắn, thẳng chéo trên toàn 
sân. Đặc biệt là 2 góc cuối sân và hai góc gần lưới, các đường cầu nhanh, 
mạnh dọc biên. Như vậy để xây dựng các bài tập nâng cao kỹ thuật đập cầu 
cần phải xây dựng phát triển yếu tố sức mạnh và hoàn thiện kỹ thuật để thực 
hiện tốt kỹ thuật kết hợp với yếu tố điểm rơi.
 Đập cầu: Là một kỹ thuật khó khi vận động viên thực hiện đập cầu có 
hiệu quả cần phải có những tố chất kỹ thuật, sức mạnh, sức nhanh, độ cảm giác 
cầu. Sức mạnh được biểu hiện qua sự chịu đựng của học sinh trong thi đấu, cho 
nên việc giảng dạy, huấn luyện sức mạnh là quan trọng hàng đầu, không có sức 
mạnh thì không thể thực hiện được các kỹ thuật khác đặc biệt là kỹ thuật 
đậpcầu.
 Yếu tố kỹ thuật: Là nhân tố quan trọng nhất vì nếu vận động viên không 
có kỹ thuật thì không thể nào thực hiện được đập cầu có hiệu quả. Vì vậy trong 
suốt quá trình giảng dạy ,huấn luyện học sinh cần quan tâm huấn luyện kỹ thuật 
đập cầu.
 3 Trong tổng số lần đập cầu trung bình mỗi trận đấu của vận động viên 
(kể cả hai đối tượng) đều sử dụng kỹ thuật đập cầu với tỷ lệ cao nhất, giải 
Giải HKPĐ là 39,49% ,vận động viên giải trẻ toàn quốclà 48,20%.Các vận 
động viên càng có trình độ cao thì số lần sử dụng kỹ thuật đập cầu càng chiếm 
tỷ lệ cao trong mỗi trậnđấu.Từ đó ta thấy đập cầu là một kỹ thuật tấn công 
quan trọng nhất trong hệ thống kỹ thuật tấn công của cầu lông. Sử dụng kỹ 
thuật này có thể ăn điểm trực tiếp hoặc tạo cơ hội để ăn điểm những quả sau. 
Đối với học sinh yêu cầu phải có sức mạnh nghĩa là tốc độ bay của quả đập 
phải lớn, có độ cắm tốt và độ chính xáccao.Từ tầm quan trọng của kỹ thuật đập 
cầu trong tập luyện và thi đấu trước hết chúng tôi phân tích kỹ thuật đậpcầu.
 Tư thế chuẩn bị: Vận động viên đứng trong tư thế chân trước, chân sau, 
trọng tâm cao dồn vào chân trước, lưng hơi cong, mắt theo dõi cầu, tay phải 
cầm vợt ở phía trước mặt, đầu vợt cao ngang trán. Góc giữa cẳng tay và cánh 
tay khoảng 900.
 Yếu lĩnh động tác:Khi thấy đối phương đánh cầu sang cao trên đầu thì 
thân trên nhanh chóng xoay phải, trọng tâm chuyển chân từ trước ra sau. Tay 
phải cầm vợt đưa từ trước lên cao, ra sau, đầu vƣợt chúc xuống. Lúc này vai 
trái hơi cao hướng về hướng đánh cầu, vai phải hạ thấp ở phía sau. Tưthế lúc 
này toàn thân ưỡn hình cánh cung. Sau đó nhanh chóng đạp mũi chân phải, 
duỗi thẳng khớp gối, xoay hông, lật vai. Tay phải đưa vợt từ dưới lên trên ra 
trước. Khi tiếp xúc cầu là lúc cơ thể vươn lên cao nhất. Điểm tiếp xúc cầu và 
vợt chếch trước trán một tầm tay với cộng một vợt. Trong quá trình thực hiện 
động tác, trọng tâm lại chuyển từ chân sau ra chân trước đồng thời gập nhanh 
thân người để phối hợp lực đập cầu. Chú ý sử dụng động tác gập cổ tay khi tiếp 
xúc cầu để cầu đi cắmhơn.
 Sau khi tiếp xúc cầu, vợt theo đà đƣa từ trên xuống dƣới, sang trái, thân 
người có xu hướng bao về trước thì nhanh chóng bước chân phải lên 1 bước 
nhỏ để giữ thăng bằng. Sau đó lại trở về tƣ thế chuẩn bị đánh quả cầusau.
Từ việc phân tích trên chúng tôi nhận thấy rằng kỹ thuật đập cầu đóng vai trò 
quan trọng nhất trong hệ thống kỹ thuật tấn công của cầu lông.
 => Từ phân tích cơ sở lý luận trên chúng tôi rút ra kết luận như sau:
 Muốn phát triển kỹ thuật đập cầu cần phải phát triển các bài tập, phát 
triển sức mạnh cho các nhóm cơ đùi, lưng, vai và cơ tay. Phải tập luyện kỹ 
thuật ở mức tự động hoá để vận dụng được các yếu tố chiến thuật.Phát triển khả 
 5 Mục đích: Phát triển tốc độ và tính ổn định của kỹ thuật đi cắm chéo sân sang 
ô quy định. Khi thực hiện phải bật nhảy đập cầu. Người thực hiện đập 10 quả 
với tốc độ tối đa. (Hình 1)
 Thực hiện
 Phục
 vụ
 Hình 1
+ Bài tập 7: Đập cầu dọc biên
Mục đích: Phát triển tốc độ động tác đập cầu
Yêu cầu: Khi thực hiện đập cầu phải biết kết hợp với động tác bật nhảy, đường 
cầu đi phải chuẩn, có lực mạnh. Người thực hiện phải đập liên túc, tăng cường 
sức mạnh, nhanh về đường biên dọc của sân. (Hình 2)
 Phục vụ
 Thực hiện
 Hình 2
 7 Bài tập 10: Một người đánh nhanh trên lưới, một cuối sân bật cầu cao trên 
lưới 20cm.
Mục đích: phát triển khả năng phản ứng vận động, hình thành cảm giác về sử 
dụng lực tiếp xúc cầu.
Yêu cầu: Người thực hiện dùng lực cổ tay là chính để đập cầu phải trái, người 
thực hiện với nhịp độ nhanh dần và với lực mạnh dần (Hình 5)
 Thực hiện
 PV
 Hình 5
* Một số lưu ý khi thực hiện động tác đập cầu:
+ Xác định vị trí cầu ở trên đầu :
 Khi đối phương thực hiện 1 cú phông cầu cuối sân
- Di chuyển một cách nhanh chóng về cuối sân sao cho cơ thể ở sau hướng cầu 
đến.
- Đứng vững và duy trì sự cân bằng cơ thể tốt. Cơ thể bạn phải song song với 
hướng cầu đến. Cả hai bàn chân của bạn cũng cần hướng về phía trước.
- Thả lỏng các cơ, người mới chơi thường gồng mình khi đập hoặc nhảy đập.
- Căng cơ bắp và gồng mình sẽ hạn chế độ linh hoạt và sẽ không thể thực hiện 
một động tác đập tốt.
+ Nâng cao tay cầm vợt và tay không cầm vợt
Đưa tay cầm vợt của bạn ra sau đồng thời nâng cao tay không vợt để cân bằng 
trọng lượng của tay cầm vợt như ảnh sau:
 9 + Đánh vào cầu tại điểm cao nhất có thể
- Để tay Không cầm vợt ra sau bên cạnh cơ thể
- Vung vợt mạnh như đồng thời hơi ưỡn người ra sau, hóp bụng lại có thể tăng 
tốc độ vung vợt.
- Trước khi đánh vào cầu tay cầm vợt thả lỏng, khi vung vợt đánh thì nắm chặt 
lại. Bạn hãy sử dụng Kỹ thuật đập cầu vặn xoáy bắp tay để tăng độ uy lực của cú 
đập xem hình
 11 đánh cầu thấp tay nâng cao sâu sang bên thuận tay của người thực hiện (phải-
trái) để người thực hiện đập cầu dọc biên.
 Yêu cầu: Đập cầu tốc độ nhanh mạnh độ cắm tốt, kỹ thuật ổn định, 
 chuẩn 
 Thực hiện
 Phục vụ
 Test 4: Test đập cầu chéo sân: Mỗi vận động viên thực hiện 10 quả.
Mục đích: Người thực hiện phát cầu sang cho người phục vụ bằng đƣờng cầu 
ngắn vào ô chéo, người phục vụ nâng cao cầu để người thực hiện đập cầu vào ô 
chéo. Người phục vụ nâng cao cầu để người thực hiện đập cầu vào ô quy định.
Yêu cầu: Đập cầu phải có lực, tốc độ cầu đi nhanh mạnh, độ ổn định kỹ thuật 
cao, đập vào ô 40cm,song song đường biên dọc
 Để đảm bảo tính đồng nhất giữa 2 nhóm trước khi bước vào thực hiện, 
chúng tôitiến hành kiểm tra thành tích ban đầu của 2 nhóm thông qua các test 
đã được xác định ở trên. Kết quả được trình bày ở bảng3.
 13 phát triển thể lực vàđặc biệt nâng cao khả năng vận dụng kỹ thuật vào thực tế 
thi đấu.
Thời gian còn lại, chúng tôi cho học sinh tập thể lực chung và chuyên môn giúp 
cho việc tiếp thu kỹ thuật và thi đấu đạt hiệu quả cao hơn. Chúng tôi lựa chọn 
cho mỗi buổi tập từ 2 - 3 nội dung tập thể lực, các bài tập thể lực được thay đổi 
theo từng buổi, từng tuần phụ thuộc vào mục đích phát triển tố chất thể lực cụ 
thể.
* Kết quả sau tập luyện
 Sau thời gian thực nghiệm 7 tuần, chúng tôi tiến hành kiểm tra thành tích 
của hai nhóm bằng các test đã sử dụng trước thực nghiệm. Đã có những nhận 
định đánh giá về tác dụng của các bài tập đối với nhóm thực nghiệm và hiệu 
quả của công tác giảng dạy - huấn luyện của mỗi nhóm. Vậy sau thực nghiệm 
thành tích của 2 nhóm như thế nào chúng ta đi nghiên cứu ở bảng sau.
 Test Chỉ số Test 1 (S) Test 2 (L) Test 3 (Q) Test 4 (Q)
 XA 57’’,50 50,5 8,2 8
 XB 58’’,90 49,3 7,2 7
 D 0,74 0,82 0,55 0,63
 ttính 3,38 2,60 3,25 2,83
 tbảng 2,228 2,228 2,228 2,228
 P <0,05 <0,05 <0,05 <0,05
 Bảng So sánh thành tích của 2 nhóm sau tập luyện
 Qua bảng trên chúng tôi thấy test giữa nhóm A và nhóm B đều có sự tăng 
trưởng về thành tích. Song sự phát triển về thành tích của nhóm thực nghiệm A 
tốt hơn nhóm đối chứng B: test di chuyển lên xuống t tính = 3,38 > tbảng = 2,228 
ở ngưỡng xác suất P 
tbảng = 2,228 ở ngưỡng xác suất P<0,05
 Test đập cầu dọc biên ttính = 3,25 > tbảng = 2,228 ở ngưỡng xác suất P < ,05. 
Test đập cầu chéo sân ttính = 2,83 > tbảng = 2,228 ở ngưỡng xác suất P < 0,05.
 15