Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp tổ chức một số trò chơi để gây hứng thú và nâng cao chất lượng giờ học môn Thể dục lớp 11

 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC MỘT SỐ TRÒ 
CHƠI ĐỂ GÂY HỨNG THÚ VÀ NÂNG CAO 
CHẤT LƯỢNG GIỜ HỌC - MÔN THỂ DỤC 
 LỚP 11 I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
 1. Lý do chọn đề tài :
Trò chơi không chỉ là một phương tiện giáo dục mà còn được nâng lên vị trí của 
mỗi phương pháp giáo dục đó là: “Phương pháp vui mà học, học mà vui” như Bác 
đã căn dặn chúng ta. “Trong lúc học, cũng cần cho chúng vui, trong lúc vui cũng 
làm cho chúng học” vì vậy trò chơi đã cuốn hút tất cả các em từ bậc tiểu học đến 
THPT kể cả một số thanh niên tuổi đời còn trẻ cũng rất thích vui chơi, đòi hỏi được 
vui chơi, giải trí mà đã chơi thì rất đam mê.
 Trong thời kỳ mới của đất nước chúng ta hiện nay, thì mục tiêu của ngành 
Giáo dục - Đào tạo là tạo ra những con người mới để thực hiện công cuộc công 
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Muốn thực hiện được điều đó thì mỗi con người 
phải có đủ đức, đủ tri thức và đủ sức khỏe. Như Bác Hồ đã từng nói: “ Có đức, có 
tài nhưng không đủ sức khỏe thì con người không thể làm được việc gì”. Vì thế 
trong chương trình đào tạo ở bậc THPT, thể dục chiếm một vai trò và vị trí hết sức 
quan trọng, nhưng do đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi này: là lứa tuổi dậy thì, có 
sự biến đổi nhiều, đôi lúc đột ngột về tâm sinh lý của các em nên đã hỏi giáo viên 
giảng dạy bộ môn này phải hiểu và chọn phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp, 
giúp các em vừa ổn định được tâm lý vừa phát triển được thể lực một cách toàn 
diện, để các em có đủ sức khỏe học tập lĩnh hội các kiến thức một cách tốt nhất.
 Nếu việc dạy và luyện tập các kiến thức TDTT theo yêu cầu của chương 
trình mà khô khan, cứng nhắc sẽ làm ức chế tâm lý nhận thức của học sinh từ đó sẽ 
hình thành trong các em những thói quen luyện tập gượng ép, bắt buộc, sẽ làm hạn 
chế kết quả và có thể có hại cho sức khỏe. Ở trong phân phối chương trình của bộ 
môn thì trò chơi có thể đưa vào đa số các tiết học, thế nhưng phần lớn các trò chơi ở 
đây là do giáo viên tự chọn. Như vậy nếu giáo viên nào chọn và tổ chức các trò chơi Chính vì những lý do trên mà các tiết dạy thể dục, giáo viên chưa đầu tư tìm 
tòi sáng tạo để vận dụng nhiều phương pháp vào các tiết dạy. Một trong những 
phương pháp đó là chọn và tổ chức trò chơi.
 * Giáo viên chưa chú trọng chọn và tổ chức trò chơi phù hợp:
 - Nhiều tiết dạy trong PPCT có ghi “ TT tự chọn”, giáo viên có chọn và tổ 
chức trò chơi cho có lệ. Họ chưa chú ý đến mục đích của trò chơi đó có phù hợp với 
bài dạy đó hay không? Hoặc là chỉ nghĩ chơi để thư giãn cho học sinh là chủ yếu.
 - Với phần trò chơi nhiều tiết dạy giáo viên bỏ qua phần này với lý do là “ 
cũng không cần thiết” miễn rằng có đầy đủ kiến thức theo yêu cầu của chương trình 
là được. Như vậy vô hình chung đã làm cho tiết dạy đó vừa khô khan, vừa cứng 
nhắc làm cho các em hình thành ý thức tập luyện bắt buộc nên các em có cảm giác 
mệt mỏi hơn là khoẻ khoắn.
 2.2 Thuận lợi
 - Năm học 2011- 2012 được nhà trường tạo điều kiện về cơ sở vật chất 
điều kiện sân bãi trang thiết bị dạy học được trang bị đầy đủ và thuận lợi
 * Qua ba năm công tác, bản thân tôi đã được dự giờ rất nhiều. Đồng nghiệp 
dạy thể dục trong trường, trò chuyện và tiếp xúc với rất nhiều đồng nghiệp ở các 
trường khác qua đó tôi cũng rút ra nhiều bài học cho bản thân và tôi có suy nghỉ làm 
sao nâng cao chất lượng môn học này hơn nữa
 * Từ đầu năm học: 2011-2012 tôi đã chú ý nghiên cứu các phương pháp làm 
sao để tiết dạy có chất lượng hơn.
 * Tìm hiểu sự ham thích học, luyện tập thể dục qua các trò chơi: 
 Thông qua các trò chơi các em được gì? trong mục tiêu của tiết dạy. 
 a)Khởi động thư giãn.
 b) Luyện tập các động tác đã học.
 c) Thư giãn cuối giờ thường xuyên liên tục đặc biệt là trò chơi sẽ giúp các em thoát khỏi tình trạng nêu 
trên, tiêu hao năng lượng thừa, không thể tích thành mỡ. Trò chơi vừa có lợi cho 
sức khoẻ vừa chống lại được căn bệnh béo phì và làm hứng thú cho tiết học.
 Xuất phát từ thực tiễn nêu trên, để giảng dạy và huấn luyện phát triển trò chơi 
cho học sinh THPT, vừa có thể lực tốt vừa có hứng thú cho tiết dạy. Tôi mạnh dạn 
nghiên cứu sáng kiến: “Phương pháp tổ chức một số trò chơi để gây hứng thú và 
nâng cao chất lượng giờ học môn thể dục lớp 11 .”
 Trong quá trình thực hiện có thể còn do hạn chế về kinh nghiệm, do đó không
thể tránh khỏi thiếu sót nhất định. Vì vậy mong được sự đóng góp ý kiến của các 
đồng nghiệp để sáng kiến của tôi mang lại hiệu quả nhiều hơn.
 3. Cách chơi và tổ chức trò chơi:
 Cũng như các môn học khác, bao giờ giáo viên cũng phải có kế hoạch cụ 
thể, là giáo án mà ở đây muốn chọn được trò chơi phù hợp để đưa vào tiết dạy, 
trước tiên giáo viên cần tìm hiểu và nắm được:
 * Nội dung bài dạy: Lượng kiến thức theo yêu cầu trong tiết dạy đó ít hay 
nhiều, yêu cầu về lượng vận động trong tiết dạy ra sao, các dạng vận động đó là 
dạng nào (tay, chân, toàn thân).
 *Không gian, thời gian:
 Chú ý điều kiện sân bãi: bằng phẳng, rộng, thoáng, tiếng ồn không làm ảnh 
hưởng xung quanh hay ngược lại.
 Một tiết dạy thời lượng cho phép 45 phút. Theo yêu cầu đổi mới môn thể 
dục dạy tách riêng (không dạy 2 tiết liền/ cùng một lớp). Như vậy khi phân phối 
thời gian cho phép tổ chức trò chơi, giáo viên cần lưu ý sao cho hợp lý (phần này 
còn lệ thuộc vào mục đích của trò chơi). Ngoài ra cần chú ý đến thời gian vào buổi 
nào (ảnh hưởng của thời tiết).
 Phân loại trò chơi:
 *Theo tính chất vận động: Có trò chơi động và trò chơi tĩnh. nạn như trật khớp, đau cơ bắp sau khi tập luyện - Do đó ta chọn trò chơi động là 
 chủ yếu. Theo tính chất vận động của tiết dạy mà chọn nội dung trò chơi cho phù 
 hợp với sự vận động đó. Có thể cải tiến những trò chơi cũ thành trò chơi mới mà sự 
 vận động trong trò chơi phù hợp với nội dung bài.
 Ví dụ: Nội dung chạy nhanh(thể dục 11).
 . Ôn: chạy nâng cao đùi
 . Học mới: Đứng tại chỗ đánh tay. Đi bước nhỏ sang chạy nhanh (20m -
 30m)
- Vì yêu cầu đánh mạnh tay và chạy nâng cao đùi nhanh dần, nên giáo viên
 có thể chọn một trò chơi động như: “ Trò chơi gió thổi”. Trò chơi này dựa trên trò
 chơi “ Mưa rơi” mà nhiều giáo viên và học sinh đã biết.
 - Giáo viên là người điều khiển bằng lời, học sinh thực hiện động tác theo 
 quy định:
 * Gió hiu hiu: học sinh đánh tay vòng từ sau ra trước từ từ nhẹ nhàng.
 * Gió mạnh: học sinh đánh hai tay vòng từ sau ra trước nhanh mạnh hơn.
 * Gió thành bão: học sinh đánh hai tay vòng từ sau ra trước nhanh mạnh hơn
 nữa.
* Kết hợp hai chân chạy bước nhỏ và đổi chỗ cho người bên phải. Để gây
 hứng thú mạnh cho học sinh, giáo viên điều khiển như kể một câu chuyện có thực 
 và thay đổi liên tục hiệu lệnh. Những học sinh làm không đúng các động tác quy 
 định theo hiệu lệnh thì giáo viên có thể phạt nhẹ ví dụ như: giáo viên hỏi các em 
 thích có bão không? Cho học sinh đó hô khẩu hiệu “ Tôi thích gió nhưng không 
 muốn có bão” (3 lần) và cả lớp cùng vỗ tay. Trò chơi này chỉ cần thực hiện trong 
 vòng 3 phút và sau đó tiến hành ôn luyện.
 Trò chơi này cũng có thể áp dụng vào đầu phần 2 sau khi đã ôn tập: chạy 
 nâng cao đùi. Lúc đó trò chơi này vừa bài tập khởi động cho phần sau vừa là bài tập 
 ôn luyện phần trước. 20m 3m 20m
 Hình 1
 Trò chơi 2: (H2)Vẽ một vòng cách vạch xuất phát 20m (tùy thuộc vào lượt 
em chạy). Ở vạch xuất phát, học sinh được xếp hàng ngang. Khi có hiệu lệnh của 
giáo viên hàng đầu vào vạch  chạy lên và đứng vào vòng tròn, mỗi vòng chỉ đứng 
một số em theo quy định lúc ban đầu.
 .Như vậy số em được đứng trong vòng tròn sẽ bằng 2/3 số em chạy lên.
 .Nên học sinh sẽ chạy nhanh để dành chỗ đứng của mình, em nào không
đứng được trong vòng tròn sẽ xuống và chạy lại vào những hàng sau.
 Với trò chơi như trên giáo viên có thể tự đặt tên và hướng dẫn các em chơi,
luyện chạy nhanh xuất phát cao.
 *Tác động:
 - Đây là trò chơi hoàn thiện bài tập chạy nhanh xuất phát cao nên áp dụng từ 
tiết 2-8. Những tiết từ 8-10, có thể chọn trò chơi nhẹ nhàng hơn (tương trự trò chơi 
của phần khởi động đã giới thiệu) với bộ môn chạy, nếu là xuất phát thấp nên cải 
biến trò chơi sao cho có tính chất kỹ năng bật chạy nhanh nhẹn.
  20m  
 
 
  
  
 
 
 
 Hình 2 Cách chơi: Ở trò chơi này các em sẽ đứng quanh vòng tròn lớn, khi có hiệu 
lệnh, các em mang số 1 sẽ chạy (xuất phát cao) đến vòng tròn thứ hai rồi chụm chân 
bật nhảy vào vòng tròn ở tâm để lấy mẫu vật trong vòng tròn này, khi quay về cũng 
bật nhảy ra vòng tròn thứ hai rồi mới chạy về đưa cho bạn thứ hai
 *
 
 Hình 4
 * Tác động:
 - Với trò chơi này giáo viên tổ chức chơi như trò chơi ở chạy nhanh xuất 
phát thấp, nên khi giới thiệu trò chơi cho các em không mất nhiều thời gian, cách 
chơi cũng dễ mà huy động được 100% các em tham gia trò chơi.
 c. Môn đá cầu: Từ tiết 37-46. Những trò chơi là bài tập luyện thì chỉ cần giáo viên chú ý đến các động tác 
luyện tập của bài học và tự cải biến trò chơi có động tác phù hợp là được, là sao 
đảm bảo tính giáo dục toàn diện cho các em học sinh. Trò chơi loại này có tác dụng 
lớn đối với học tập TDTT đối với các em học sinh THCS.
 3.3. NẾU TRÒ CHƠI CÓ TÍNH THƯ GIÃN ĐƠN THUẦN: thì thường được tổ chức 
vào cuối giờ. Chỉ áp dụng cho những tiết dạy mà giáo viên đã cho các em học sinh 
luyện tập nhiều lần, đảm bảo được yêu cầu của bài.
 * Nếu tiết dạy đòi hỏi lượng vận động lớn, giáo viên cho luyện nhiều, lúc các 
em đã thấm mệt. Giáo viên nên tổ chức trò chơi tĩnh, chủ yếu để các em lấy tinh 
thần vui vẻ thoải mái, trường hợp này có thể áp dụng cho các tiết luyện tập chạy 
bền.
 Thời gian tổ chức các trò chơi này khoảng từ 5-7 phút cuối giờ.
 III. KẾT LUẬN:
 1. Kết quả đạt được:
 Qua điều tra các lớp học do tôi trực tiếp giảng dạy trong năm học tôi thấy kết 
quả như sau:
 TIÊU CHÍ TỈ LỆ %
Học sinh thích các tiết học có trò chơi. 100%
Học sinh thấy sức khỏe thoải mái sau các tiết dạy này. 95%
Số học sinh trốn tiết và nghỉ học môn thể dục giảm so 50%
với những năm học trước.
 2. Bài học kinh nghiệm:
 2.1. Trong các tiết dạy thể dục, giáo viên biết lựa chọn và tổ chức trò chơi hợp 
lý sẽ có tác dụng lớn trong việc luyện tập thể lực một cách toàn diện cho học sinh 
gây được hứng thú học cho học sinh và hứng thú dạy cho giáo viên. Từ đó nâng cao 
chất lượng dạy và học. Đây mới chỉ là quan điểm của tôi qua quá trình giảng dạy và huấn luyện, vì 
vậy sẽ còn những thiếu sót nhất định. Rất mong được sự đóng góp ý kiến chân 
thành của các đồng nghiệp để sáng kiến được hoàn chỉnh và có tính ứng dụng cao 
hơn nữa
 3.2. Kiến nghị:
 Bản thân tôi mạnh dạn kiến nghị, đề nghị với các cấp Uỷ Đảng địa phương, 
lãnh đạo nhà trường quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, tài liệu tham khảo đặc biệt là 
việc cấp thêm diện tích đất để làm sân thể dục lấy mặt bằng để giảng dạy và huấn 
luyện cho học sinh phát triển về thể chất tốt hơn nữa, tạo cho các em niềm đam mê 
hứng thú trong tập luyện.
 XÁC NHẬN CỦA Hà Nội, ngày 14 tháng 05 năm 2012 
 THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là SKKN của 
 mình viết, không sao chép nội dung của
 người khác.
 Tác giả
 Đỗ Văn Tuấn