Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng hệ thống kế hoạch dạy học trực tuyến theo định hướng tiếp cận Pisa trong dạy học Tin học lớp 11 nhằm phát triển năng lực học sinh tiệm cận trình GDPT 2018

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 XÂY DỰNG HỆ THỐNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC TRỰC TUYẾN 
 THEO ĐỊNH HƯỚNG TIẾP CẬN PISA TRONG DẠY TIN HỌC 
LỚP 11 NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TIỆM CẬN 
 CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018
 LĨNH VỰC: TIN HỌC MỤC LỤC
PHẦN I. PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài ................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu: ........................................................................................2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................2
4. Tổng quan sáng kiến..........................................................................................3
5. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................3
6. Tính mới của đề tài............................................................................................4
PHẦN II. NỘI DUNG ...........................................................................................5
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VIỆC THIẾT KẾ VÀ 
SỬ DỤNG HỆ THỐNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC TRỰC TUYẾN THEO ĐỊNH 
HƯỚNG TIẾP CẬN PISA TRONG DẠY HỌC TIN HỌC 11 NHẰM PHÁT 
TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TIỆM CẬN CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018 . 5
1.1. Cơ sở lý luận...................................................................................................5
1.2. Cơ sở thực tiễn................................................................................................7
CHƯƠNG 2. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG KHDHTT THEO ĐỊNH 
HƯỚNG TIẾP CẬN PISA TRONG DẠY HỌC TIN HỌC 11 NHẰM PHÁT 
TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TRONG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ 
THÔNG 2018 ......................................................................................................10
2.1. Thiết kế hệ thống KHDHTT theo định hướng tiếp cận PISA trong dạy học 
tin học 11 .............................................................................................................10
2.2. Các công cụ hổ trợ khi tiến hành xây dựng hệ thống dạy học trực tuyến.....12
2.3. Sử dụng hệ thống KHDHTT theo hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin 
học 11 nhằm phát triển năng lực HS trong chương trình GDPT 2018. ...............15
2.4. Quy trình hoàn thiện khi xây dựng KHDHTT..............................................16
CHƯƠNG 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM........................................................33
3.1. Mục đích thực nghiệm..................................................................................33
3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm .................................................................................33
3.3. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm ...............................................................33
3.4. Nội dung thực nghiệm ..................................................................................34
3.5. Phương pháp.................................................................................................34
3.6. Kết quả thực nghiệm và xử lí kết quả thực nghiệm......................................34
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...........................................................39
3.1. Kết luận ........................................................................................................39
3.2. Kiến nghị và hướng phát triển ......................................................................40
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................42
PHỤ LỤC DANH MỤC HÌNH ẢNH, BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ
HÌNH ẢNH:
Hình 1: phần mềm Mentimeter.com điểm danh học sinh trong lớp ....................12
Hình 2: Phần mềm Wheel of Name để gọi tên ngẫu nhiên .................................13
Hình 3: Phần mềm vẽ sơ đồ tư duy MindMaple để củng cố kiến thức ...............13
Hình 4: Trò chơi lồng ghép .................................................................................13
Hình 5: Trò chơi tìm mật.....................................................................................14
Hình 6: Trò chơi vòng quay may mắn. Các em chơi và có thể quay lấy điểm....14
Hình 7: Trò chơi vượt chướng ngại vật...............................................................14
Hình 8: Trò chơi Quizii .......................................................................................15
Hình 9: Sử dụng phần mềm Palet........................................................................15
Hình 10: Mốc thời gian 4 bước tổ chức dạy học trực tiếp...................................24
Hình 11: Mốc thời gian tổ chức dạy học trực tuyến............................................24
Hình 12: Mẫu khảo sát học sinh sau thực nghiệm qua google form ..................36
Hình 13: Phản hồi của học sinh khi được khảo sát về tiết học............................38
BẢNG BIỂU:
Bảng 1: Bảng chuyển đổi KHBDTT ...................................................................23
Bảng 2: Bốn bước tổ chức thực hiện hoạt động DHTT ......................................24
Bảng 3: Các bước tổ chức thực hiện dạy học trực tuyến.....................................25
Bảng 4. Số học sinh đạt điểm Xi trước khi thực nghiệm ..........................................34
Bảng 5. Số lượng HS đạt điểm Xi của trường THPT Quỳnh Lưu 3....................34
Bảng 6. Số lượng HS đạt điểm Xi của trường THPT THPT Diễn Châu 2 ..........35
BIỂU ĐỒ:
BIỂU ĐỒ 1: So sánh lớp thực nghiệm và lớp đối chứng ở Quỳnh Lưu 3 ..........35
BIỂU ĐỒ 2: So sánh lớp thực nghiệm và lớp đối chứng ở Diễn Châu 2............35
BIỂU ĐỒ 3: Biểu đồ so sánh thái độ của học sinh lớp 11A6 và 11A2...............36
BIỂU ĐỒ 4: Biểu đồ so sánh kết quả đánh giá giữa kỳ 2 sau thực nghiệm........37 Tin học là bộ môn khoa học mang tính thực nghiệm cao, số tiết thực hành luôn được 
quan tâm và chiếm thời lượng lớn trong toàn bộ chương trình. Chính vì vậy, dạy học nói 
chung và dạy học bộ môn tin học nói riêng, vai trò của việc vận dụng kiến thức vào thực 
tế rất cấp thiết và mang tính thời sự. Các kiến thức tin học không chỉ cung cấp những tri 
thức tin học phổ thông cơ bản mà còn cho người học thấy được mối liên hệ qua lại giữa 
công nghệ thông tin, môi trường và con người ... Trong dạy học tin học, ngoài dạy kiến 
thức lý thuyết thì việc rèn luyện các kỹ năng CNTT và việc vận dụng kến thức vào giải 
quyết vấn đề thực tiễn là rất quan trọng. Nếu như các em chưa biết vận dụng kiến thức 
vào thực tiễn, chưa thấy được vai trò của tin học trong đời sống thì các em chưa có hứng 
thú, chưa có nhiều niềm đam mê trong học tập bộ môn tin. Vì vậy để tạo dựng niềm đam 
mê, giúp tin học gần hơn với thực tiễn thì việc thiết kế và sử dụng giáo án giảng dạy 
không nặng kiến thức hàn lâm, không nặng về tính toán mà cần phải chú trọng đến việc 
học sinh ứng dụng các kiến thức để hình thành và phát triển các kỹ năng để giải quyết các 
vấn đề trong học tập, trong cuộc sống cá nhân và xã hội... là hết sức cần thiết. Qua quá 
trình tìm hiểu, nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy, hệ thống giáo án dạy trực tuyến theo định 
hướng tiếp cận PISA có những ưu điểm hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu đó. Nó đặc biệt 
hữu ích trong bối cảnh giáo dục Việt Nam đang chuyển từ dạy học theo hướng tiếp cận 
nội dung sang dạy học tiếp cận năng lực. Và trong tình hình mới như hiện nay, dịch covid 
19 đang diễn biến hết sức phức tạp việc dạy học trực tuyến cấp thiết được quan tâm. [2]
 Do ảnh hưởng của dịch covid 19, việc dạy học trực tuyến là một lựa chọn phù 
hợp, hiệu quả, đảm bảo được chương trình, kiến thức khi học sinh không thể đến 
trường. Tuy nhiên, dạy học trực tuyến vẫn gặp nhiều hạn chế trong việc quản lý và 
tương tác với học sinh. Đối với môn Tin học kiến thức lại khá khô khan, nếu giáo viên 
chỉ trình chiếu bài giảng đơn điệu sẽ làm học sinh nhàm chán, thiếu tập trung, từ đó 
các em không còn hứng thú trong môn học.
 Vì vậy, với mong muốn hướng tới phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh, 
giúp đỡ học sinh về phương pháp học tập; tạo hứng thú để các em say mê, sáng tạo, 
động viên các em cố gắng nổ lực vươn lên trong cuộc sống... mà đích cuối cùng là đạt 
đến hạnh phúc trong học tập CNTT. Đồng thời, để tạo cho mình có được tâm thế tốt, 
hành trang tốt, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chương trình giáo dục phổ thông 
2018; góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn tin học nói riêng và chất lượng giáo 
dục nói chung, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Xây dựng hệ thống kế hoạch 
dạy học trực tuyến theo định hướng tiếp cận Pisa trong dạy học tin học lớp 11 nhằm 
phát triển năng lực học sinh tiệm cận trình GDPT 2018” để làm đề tài làm sáng kiến 
để nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo dục.
 2. Mục đích nghiên cứu:
 Đề tài nghiên cứu việc xây dựng hệ thống kế hoạch dạy học trực tuyến theo 
hướng tiếp cận PISA nhằm hình thành và phát triển một số năng lực, phẩm chất của 
học sinh góp phần nâng cao hiệu quả dạy học, đáp ứng nhiệm vụ chương trình giáo 
dục phổ thông mới 2018.
 3. Nhiệm vụ nghiên cứu
 - Xây dựng cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài
 - Nghiên cứu về nội dung kiến thức, đối tượng HS và điều kiện dạy học
 2 tiếp cận PISA trong dạy học tin học 11 có phù hợp với nội dung, phương pháp, đối 
tượng học sinh hay không.
 + Phương pháp đàm thoại.
 Trao đổi với thầy cô giáo, đồng nghiệp, thăm dò ý kiến học sinh về việc sử dụng 
hệ thống kế hoạch bài dạy theo định hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin học lớp 
11, qua đó rút kinh nghiệm, điều chỉnh nội dung câu hỏi, bài tập cho phù hợp. Từ đó 
thu thập và xử lí số liệu và rút ra kết luận
 + Phương pháp thực nghiệm sư phạm
 Trải nghiệm việc thiết kế và sử dụng hệ thống kế hoạch bài dạy theo định hướng 
tiếp cận PISA trong dạy học tin học lớp 11 để kiểm chứng, đổi mới phương pháp kiểm 
tra đánh giá năng lực học sinh qua một số tiết dạy thực nghiệm. Đối chiếu kết quả thực 
nghiệm với lý luận để rút ra những kết luận khái quát, khoa học, mang tính phổ biến
 6. Tính mới của đề tài
 Xây dựng hệ thống kế hoạch bài dạy trực tuyến có tính mới: Tiếp cận PISA; tiệm 
cận chương trình GDPT 2018 môn tin học, đột phá trong khâu thiết kế kế hoạch dạy 
học và phương pháp sử dụng công cụ hổ trợ dạy học trực tuyến trong tình hình mới, 
phù hợp với yêu cầu của cấp trên trong bối cảnh hiện nay.
 Khai thác nội lực tích cực nhiều mặt của HS nhằm đạt đến cảm xúc hạnh phúc 
của người học
 4 cường khâu rèn luyện kĩ năng bộ môn, phát huy sáng tạo trong cách giải quyết vấn đề 
ở người học tin học đáp ứng yêu cầu và phù hợp với định hướng đổi mới của bộ môn.
 Việc xây dựng KHDHTT mới phù hợp với định hướng đổi mới của bộ môn tin 
học nói riêng và định hướng đổi mới giáo dục nói chung.
 1.1.3.2. Một số định hướng trong việc xây dựng kế hoạch dạy học trực tuyến mới
 - Nội dung bài tập phải ngắn gọn, súc tích, chú ý tập trung vào rèn luyện và phát triển 
các phẩm chất, năng lực nhận thức, tư duy tin học và hành động của HS.
 - KHDHTT cần chú ý đến việc vận dụng tích hợp liên môn và mang tính ứng 
dụng tin học vào thực tiễn, kích thích trí tò mò, đam mê, hứng thú học tập, nghiên cứu 
khoa học ở các em.
 - KHDHTT phải đa dạng về nội dung lẫn hình thức, phải có nội dung thiết thực 
trên cơ sở định hướng chương trình GDPT 2018; câu hỏi, bài tập có thể sử dụng hình 
ảnh, thí nghiệm, có thể câu hỏi TNKQ hoặc câu hỏi tự luận....
 1.1.4. Tìm hiểu về chương trình đánh giá học sinh Quốc tế PISA
 Mục tiêu tổng quát của chương trình PISA nhằm kiểm tra xem khi đến độ tuổi 
kết thúc giai đoạn giáo dục bắt buộc, HS đã được chuẩn bị để đáp ứng các thách thức 
của cuộc sống sau này ở mức độ nào. Chương trình đánh giá PISA còn hướng vào các 
mục đích cụ thể:
 - Xem xét đánh giá các mức độ năng lực đạt được ở các lĩnh vực: Đọc hiểu, Toán 
học và Khoa học của HS.
 - Nghiên cứu ảnh hưởng của các chính sách đến kết quả học tập của HS.
 - Nghiên cứu hệ thống các điều kiện giảng dạy - học tập có ảnh hưởng đến kết 
quả học tập của HS.
 PISA thu thập và cung cấp cho các quốc gia các dữ liệu có thể so sánh được trên 
bình diện quốc tế cũng như xu hướng của dữ liệu quốc gia về năng lực: Đọc hiểu, năng 
lực Toán học và Khoa học của HS độ tuổi 15, từ đó giúp chính phủ các nước tham gia 
PISA rút ra những bài học về chính sách đối với giáo dục phổ thông.
 PISA tập trung vào đánh giá 3 mảng năng lực chính: Năng lực Toán học phổ 
thông; Năng lực Đọc hiểu phổ thông (Reading literacy); Năng lực Khoa học phổ thông 
(Science literacy) - Đó là những kiến thức và kỹ năng tối cần thiết cho một học sinh 
bước vào cuộc sống trưởng thành. Và đó cũng là những kỹ năng và kiến thức nền tảng, 
không thể thiếu cho quá trình học tập suốt đời của mỗi người.
 1.1.4.1. Năng lực Khoa học của PISA
 - Có kiến thức khoa học và sử dụng kiến thức để xác định các câu hỏi, chiếm lĩnh 
kiến thức mới, giải thích hiện tượng khoa học và rút ra kết luận trên cơ sở chứng cứ về 
các vấn đề liên quan đến khoa học.
 - Hiểu những đặc tính của khoa học như một dạng tri thức của loài người và một 
hoạt động tìm tòi khám phá của con người.
 - Nhận thức được vai trò của khoa học và công nghệ đối với việc hình thành môi 
trường văn hóa, tinh thần, vật chất.
 - Sẵn sàng tham gia như một công dân tích cực, vận dụng hiểu biết khoa học vào 
giải quyết các vấn đề liên quan tới khoa học.
 * Các câu hỏi ở 3 cấp độ/nhóm như sau:
 + Xác định các câu hỏi khoa học
 6