Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng và sử dụng kĩ thuật khăn trải bàn trong dạy học phần vẽ kỹ thuật ở trường THPT Nguyễn Viết Xuân

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC
 TRƯỜNG THPT NGUYỄN VIẾT XUÂN
 BÁO CÁO KẾT QUẢ
 NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
 Tên sáng kiến kinh nghiệm: 
 “Xây dựng và sử dụng kĩ thuật : 
khăn trải bàn trong dạy học phần vẽ kỹ thuật 
 ở trường THPT Nguyễn Viết Xuân ”.
 Tên tác giả: Nguyễn Thị Vân
Mã sáng kiến: 2259...
 Vĩnh Phúc, năm 2019
 0 MỤC LỤC
TT MỤC TRANG
 1 Lời giới thiệu 2
 2 Tên sáng kiến kinh nghiệm 2
 3 Tác giả sáng kiến 2
 4 Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến 2
 5 Lĩnh vực áp dụng sáng kiến 2
 6 Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử 3
 7 Mô tả bản chất của sáng kiến 3- 15
 7. 1: Cơ sở khoa học 3-4
 7.2 : Thực trạng vấn đề 4-5
 7. 3: Các giải pháp ứng dụng 5- 16
 7. 4: Kiểm chứng các giải pháp đã triển khai 16-17
 8 Những thông tin cần được bảo mật (nếu có) 17
 9 Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến 17
10 Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được 17-18
11 Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc 18
 áp dụng sáng kiến lần đầu 
 2 Nguyễn Thị Vân- giáo viên môn :Công nghệ - trường : THPT Nguyễn Viết 
Xuân
5.Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
 Do thực tế và điều kiện thời gian, nên phạm vi nghiên cứu chỉ dừng lại ở Xây 
 dựng và sử dụng kĩ thuật dạy học “khăn trải bàn” trong dạy học công nghệ ở 
 trường THPT Nguyễn Viết Xuân để giảng dạy phần Vẽ kỹ thuật ,trên đối tượng 
 học sinh khối 11. 
 6.Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 05/9/2018
7.Mô tả bản chất của sáng kiến:
7.1 CƠ SỞ KHOA HỌC 
7.1.1 Cơ sở lý luận .
 - Mục tiêu giáo dục: Là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có 
 đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng 
 độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; Hình thành và bồi dưỡng nhân cách, 
 phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ 
 Quốc (Qui định tại điều 2- Luật Giáo dục). Điều này đòi hỏi chúng ta phải 
 nhận thức đầy đủ nhiệm vụ vẻ vang của mình để ra sức cải tiến và nâng cao 
 chất lượng về mọi mặt công tác trước tiên là công tác giảng dạy bộ môn công 
 nghệ nhất là việc xây dựng và sử dụng kĩ thuật dạy học “khăn trải bàn”. 
 - Mục tiêu bộ môn: Hình thành kĩ năng tư duy công nghệ và tư duy logic, 
 nâng cao năng lực xem xét, đánh giá kỹ thuật. Rèn luyện kĩ năng học tập bộ 
 môn một cách độc lập, thông minh, cởi mở như làm việc sách giáo khoa, với 
 nhóm bạn, với thầy cô giáo, sưu tầm và sử dụng các loại tư liệu công nghệ 
 Phát triển khả năng phân tích, đánh giá, so sánh, tổng hợp. Biết đặt vấn đề và 
 giải quyết vấn đề trong quá trình học tập.
 - Mục tiêu kĩ thuật :Kĩ thuật “khăn trải bàn” Là kĩ thuật tổ chức hoạt động 
 học tập mang tính hợp tác kết hợp giữa hoạt động cá nhân và nhóm nhằm: 
 Kích thích, thúc đẩy sự tham gia tích cực. Tăng cường tính độc lập, trách 
 nhiệm của cá nhân HS. Phát triển mô hình có sự tương tác giữa HS với HS.
7.1.2 Cơ sở thực tiễn 
 7.1.2.1 Khảo sát thực tế đối tượng nghiên cứu
 Trước đây căn cứ vào kế hoạch dạy trong SGK là giáo viên giảng dạy theo 
phương pháp thuyết trình nêu vấn đề,ít hoặc không sử dụng các kỹ thuật dạy học 
mới đã làm cho việc tiếp thu kiến thức của học sinh chỉ mang tính chất thụ động 
một chiều.
 Dùng phương pháp thuyết trình, chỉ tập trung vào các hình vẽ, kiến thức 
SGK sẽ không có hiệu quả cao trong việc lĩnh hội kiến thức, cách dạy này học sinh 
khó hiểu gần như là áp đặt. Học sinh chưa thấy rõ bản chất của vấn đề, không hiểu 
 4 + Số lượng học sinh quá đông trong một lớp học (40 -> 45), nhóm học ( 6 ->8 học 
sinh) gây khó khăn về khâu tổ chức, thời gian triển khai hoạt động và hiệu quả giờ 
dạy. 
+ Học sinh phần lớn chưa được làm quen hoặc có thì rất ít với kĩ thuật mới. Ý thức 
học tập của các em chưa thực sự tự giác, có tránh nhiệm với bản thân và với nhóm, 
còn ỷ lại, dựa dẫm.
+ Nhiều giáo viên chưa thực sự thông hiểu và nghiệp vụ triển khai kĩ thuật còn 
lúng túng (các bước triển khai, câu hỏi, thời gian) hoặc do dự sợ không hòan 
thành giờ dạy, cháy giáo án. Có giáo viên còn chậm đổi mới phương pháp, chưa 
tâm huyết với nghề nghiệp
. + Cách nhận xét, đánh giá giờ dạy của các đồng nghiệp còn hay nặng về hình 
thức, cầu toàn 
- Một thực trạng nữa là môn học công nghệ chưa được học sinh coi trọng vì chỉ là 
“môn phụ” dẫn đến học sinh không chú trọng môn học này bởi một lý do cơ bản 
đó là:
+ Môn học này thường “khô khan” đồng thời có những kiến thức tương đối khó 
trừu tượng, nếu chỉ dạy “chay” thì học sinh sẽ không hiểu, dẫn đến học sinh không 
thích học và nảy sinh thái độ “coi thường” môn học
+ Đại đa số các em dồn nhiều thời gian, công sức “đầu tư” cho các môn khả năng 
thi tốt nghiệp và các môn thi đại học (đây là một thực trạng)
 Từ nhận thức về vai trò của người giáo viên và thực trạng nhà trường, là một 
giáo viên kỹ thuật công nghiệp qua những năm học tập ở trường chuyên nghiệp và 
quá trình giảng dạy ở trường THPT tôi nhận thấy cần phải tìm ra một phương pháp 
dạy học mới, giúp các em nắm được kiến thức cơ bản trong sách giáo khoa và yêu 
thích môn học này hơn.
7.3CÁC GIẢI PHÁP XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG KỸ THUẬT KHĂN TRẢI 
BÀN ĐỂ GIẢNG DẠY PHẦN VẼ KỸ THUẬT
7.3.1.Xây dựng kỹ thuật khăn trải bàn 
 Để áp dụng kỹ thuật khăn trải bàn trong dạy học thì giáo viên phải nắm 
vững kĩ thuật, hướng dẫn học sinh thông hiểu kĩ thuật.
 - Kĩ thuật dạy học “khăn trải bàn là gì” ? Là kĩ thuật tổ chức hoạt động học 
tập mang tính hợp tác kết hợp giữa hoạt động cá nhân và nhóm nhằm: Kích thích, 
thúc đẩy sự tham gia tích cực. Tăng cường tính độc lập, trách nhiệm của cá nhân 
HS. Phát triển mô hình có sự tương tác giữa HS với HS. 
 - Cách tiến hành kĩ thuật “khăn trải bàn” 
 + Hoạt động theo nhóm (4 người /nhóm) Mỗi người ngồi vào vị trí như hình 
vẽ minh họa. Tập trung vào câu hỏi (chủ đề). 
 6 bình đã giảm đáng kể so với năm học 2016- 2017. Điều đó đã được thể hiện ở bảng 
sau:
Trường Năm Sĩ Điểm 9- Điểm 7-8 Điểm 5-6 Điểm Điểm 
 học số 10 % % 3-4 < 3
 % % %
 THPT 2016- 60 201 89 0 0
 350
 Tiên 2017 (17,14%) (57,44%) (25,42%)
 Du 1- 120 225 7 0 0
 2017- 
 Bắc 352 (34,09%) (63,92%) ( 1,99%)
 2018
 Ninh
 THPT 2016- 50 178 73 0 0
 301
 Hiệp 2017 (16,61%) (59,16%) (24,25%)
 Hòa 1- 99 200 5 0 0
 2017- 
 Bắc 304 (32,56%) (65,8%) (1,64%)
 2018
 Giang
 Qua việc tham khảo trên , vận dụng với tình hình thực tế tôi đã xây dựng và sử 
dụng kỹ thuật “ khăn trải bàn ” để giảng dạy phần vẽ kỹ thuật tại trường mình.
7.3.3 Tiến hành thiết kế bài giảng theo hướng đổi mới có sử dụng kỹ thuật dạy 
học: “khăn trải bàn”
 Để sử dụng kỹ thuật khăn trải bàn tôi đã tiến hành thiết kế các bài giảng theo 
mẫu của bài 11: “ Bản vẽ xây dựng” như sau:
 BÀI 11: BẢN VẼ XÂY DỰNG
 I.Mục tiêu
 1.Kiến thức
 - Biết khái quát về các bản vẽ xây dựng.
 - Biết các loại hình biểu diễn đơn giản trong bản vẽ nhà.
 2. Kỹ năng:
 - Đọc hiểu được các bản vẽ mặt bằng tổng thể đơn giản.
 - Đọc hiểu được bản vẽ của một ngôi nhà đơn giản.
 3.Thái độ:
 - Nhận thức được vai trò của bản vẽ xây dựng trong đời sống hàng ngày 
 - Có ý thức thực hiện bản vẽ một cách nghiêm túc.
 4. Định hướng năng lực được hình thành:
 Trên cơ sử phân tích mục tiêu của chuyên đề ,có thể xác định được các năng 
lực cần hình thành cho HS qua dạy học chuyên đề “ Bản vẽ xây dựng” như sau: 
 8 Chùa Một Cột
Cầu Hàm Rồng
 10 GV chia HS thành các nhóm, mỗi nhóm gồm 5 HS. Sau đó yêu cầu HS thảo 
luận nhóm và cá nhân hoàn thành phiếu học tập1 sau ra giấy A0 đã chuẩn bị sẵn.
 PHIẾU HỌC TẬP 1
 C1: Bản vẽ xây dựng gồm các bản vẽ liên quan đến các lĩnh vực nào?
 C2: Trong các bản vẽ xây dựng các em hay gặp loại nào nhất?
 C3: Em hãy cho biết nội dung và tác dung của bản vẽ nhà?
 C4: Khi xây dựng một ngôi nhà ta phải dùng đến những loại bản vẽ nào?
 Sau khi các nhóm đã trả lời xong GV gọi đại diện của nhóm nhanh nhất treo 
 giấy A0 vừa ghi câu trả lời lên bảng rồi báo cáo kết quả cho cả lớp. Cả lớp lắng 
 nghe sau đó thảo luận , đánh giá lẫn nhau. Sau khi HS trả lời GV nhận xét , đánh 
 giá, bổ sung, chỉnh sửa và chốt: 
 - Bản vẽ xây dựng bao gồm các bản vẽ về các công trình xây dựng.
(GV nhấn mạnh trong chương trình này chúng ta chỉ nghiên cứu về bản vẽ nhà. )
 - Bản vẽ nhà thể hiện hình dạng, kích thước, cấu tạo ngôi nhà.
 - Tác dụng của bản vẽ nhà: căn cứ vào bản vẽ để xây dựng ngôi nhà.
 Trong hồ sơ ở giai đoạn thiết kế sơ bộ một ngôi nhà người ta thường có bản vẽ 
 các hình chiếu vuông góc, hình cắt của ngôi nhà, hình chiếu phối cảnh hoặc hình 
 chiếu trục đo bên ngoài và bên trong ngôi nhà.
2.Bản vẽ mặt bằng tổng thể.
 * Kỹ thuật tổ chức:
 GV chia HS thành các nhóm, mỗi nhóm gồm 5 HS. Sau đó yêu cầu HS thảo 
luận nhóm và cá nhân hoàn thành phiếu học tập 2 ra giấy A0 đã chuẩn bị sẵn.
 GV chiếu hình vẽ 11.1 a,b cho HS quan sát rồi trả lời câu hỏi:
 PHIẾU HỌC TẬP 2
 C5: Bản vẽ này là hình chiếu nào của công trình xây dựng?
 C6: Hãy cho biết tên và vị trí các công trình xây dựng trên khu đất này?
 C7: Để định hướng các công trình xây dựng thì trên bản vẽ thường có kí hiệu 
gì?
Sau khi HS trả lời , thảo luận, nhận xét, đánh giá lẫn nhau , GV nhận xét đánh giá 
và chốt lại nội dung chính của mục : “Bản vẽ mặt bằng tổng thể” như sau:
 Bản vẽ mặt bằng tổng thể là: Bản vẽ hình chiếu bằng của công trình trên khu 
đất xây dựng.
 Thể hiện vị trí của các công trình xây dựng .
 Để định hướng các công trình xây dựng thì trên bản vẽ thường có mũi tên chỉ 
hướng Bắc.Theo hướng mũi tên này ta có thể biết được hướng của các công trình 
xây dựng.
 *Cách chọn hướng nhà theo hướng khí hậu:
 12 - Đây là hình biểu diễn quan trọng nhất của ngôi nhà ,nếu nhà có nhiều tầng thì 
 phải có bản vẽ mặt bằng riêng cho từng tầng. ( Các em đọc phần thông tin bổ 
 sung để biết các kí hiệu quy ước trên bản vẽ)
- Điểm khác biệt nhất giữa bản vẽ nhà và bản vẽ cơ khí là: Bản vẽ nhà chỉ 
 dùng một mặt phẳng cắt và không biểu diễn các phần khuất.
b) Mặt đứng
 GV chiếu hình vẽ 11.2 a cho HS quan sát sau đó thảo luận nhóm để hoàn 
 thành phiếu học tập số 4 ra giấy A0.
 PHIẾU HỌC TẬP 4
C13: Mặt đứng là hình chiếu nào của ngôi nhà?
C14: Mặt đứng có tác dụng gì?
C15: Quan sát mặt đứng em hãy chỉ ra điểm khác biệt giữa tầng 1 và tầng 2?
 Sau khi HS trả lời , thảo luận, nhận xét, đánh giá lẫn nhau , GV nhận xét 
 đánh giá và chốt lại nội dung chính của mục này là:
- Mặt đứng là: Hình chiếu vuông góc của ngôi nhà lên một mặt phẳng thẳng 
 đứng.
 Có thể là mặt chính( hình chiếu đứng của ngôi nhà), có thể là mặt bên( hình 
 chiếu cạnh của ngôi nhà)
- Tác dụng của mặt đứng: Thể hiện hình dáng, sự cân đối, vẻ đẹp bề ngoài của 
 ngôi nhà.
- Khi quan sát mặt đứng cấn đối chiếu với mặt bằng để hiểu rõ các bộ phận của 
 ngôi nhà. Ở đây cần nhận ra vị trí của ban công tầng 2 trên mặt đứng.
c) Hình cắt
 GV chiếu hình vẽ 11.2 b cho HS quan sát sau đó thảo luận nhóm để hoàn 
 thành phiếu học tập số 5 ra giấy A0.
 PHIẾU HỌC TẬP 5
C16: Hình cắt của một ngôi nhà được cắt bởi một mặt phẳng có đặc điểm gì?
C17: Hình cắt thể hiện những nội dung gì?
C18: Tại sao người ta lại chọn vị trí cắt qua cánh thăng đầu tiên của cầu thang?
 Sau khi HS trả lời , thảo luận, nhận xét, đánh giá lẫn nhau , GV nhận xét 
 đánh giá và chốt lại nội dung chính của mục này là:
 14