SKKN Sử dụng phương pháp dạy học khám phá nhằm lồng ghép kiến thức giáo dục giới tính trong tiết 50 - Bài 47 sách giáo khoa Sinh học 11 nâng cao Điều khiển sinh sản ở động vật - Mục II Sinh đẻ có kế hoạch ở người

 Sở GDĐT Hà Tĩnh
 
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC 
KHÁM PHÁ NHẰM LỒNG GHÉP KIẾN 
THỨC VỀ GIÁO DỤC GIỚI TÍNH VÀO 
 NỘI DUNG TIẾT 50 - BÀI 47 SÁCH 
GIÁO KHOA SINH 11 CƠ BẢN: “ĐIỀU 
KHIỂN SINH SẢN Ở ĐỘNG VẬT - MỤC 
II: SINH ĐẺ CÓ KẾ HOẠCH Ở NGƯỜI”
 Hà Tĩnh, Tháng 11 năm 2009 Qua thực tế giảng dạy môn sinh học lớp 11 tại trường THPT Bán công Thạch Hà, 
tôi xin đưa ra một kinh nghiệm nhỏ trong vấn đề: Sử dụng phương pháp dạy học 
khám phá nhằm lồng ghép kiến thức giáo dục giới tính trong tiết 50 - bài 47 sách 
giáo khoa sinh học 11 nâng cao: Điều khiển sinh sản ở động vật - mục II: Sinh đẻ 
có kế hoạch ở người..
B. Nội dung.
Hoạt động II. Tìm hiểu công tác sinh đẻ có kế hoạch ở người.( 30 phút)
I. Mục tiêu.
Qua hoạt động, học sinh cần:
- Nêu được sinh đẻ có kế hoạch là gì và giải thích được vì sao phải sinh đẻ có kế
hoạch.
- Nêu và trình bày cơ chế tác dụng của một số phương pháp tránh thai chủ yếu.
II. Chuẩn bị phương tiện.
- Giáo viên sưu tập hình ảnh, nội dung liên quan đến các vấn đề giới tính. Chuẩn bị kĩ
và nắm vững giáo án trước khi lên lớp.
- Phát câu hỏi thảo luận cho các nhóm trước 1 tuần cho các nhóm tự sưu tầm, chuẩn bị
nội dung, tranh ảnh trước khi lên lớp.
III. Phương pháp giảng dạy.
- Vấn đáp tìm tòi.
- Hoạt động nhóm.
- Thuyết trình.
IV. Trọng tâm kiến thức.
- Cơ chế tác dụng của một số phương pháp tránh thai chủ yếu.
V. Tiến trình giảng dạy.
 Khi gặp những trục trặc về những vấn đề tế nhị, khó nói liên quan đến giới tính, 
các em sẽ hỏi ai? Cha mẹ ư? Chuyện không thể có, cha mẹ mắng cho mà coi. Hay đến 
các Bác sỹ để được tư vấn? Đó không phải là thói quen của các em. Chính vì không 
dám hỏi ai nên kiến thức về giới tính của các em hầu như không có, dẫn đến nhiều 
trường hợp đáng tiếc xãy ra như có thai ngoài ý muốn, nạo phá thai, lây nhiễm một số 
bệnh liên quan đến đường tình dục. Vậy tại sao các em không tự mình tìm hiểu, khám 
phá những kiến thức cơ bản về giới tính để trang bị cho mình những hiểu biết để 
không gặp phải hay lúng túng khi gặp những chuyện như vậy. từng nhóm. chỉ sống được khoảng 24 giờ. Vì vậy, tránh 
 + Yêu cầu: Thời gian chuẩn bị trong giao hợp vào những ngày đó để trứng đang 
vòng 5 phút, mỗi nhóm cử đại diện (hoặc còn khả năng thụ tinh không gặp được tinh 
cả nhóm) lên bảng báo cáo. trùng.
- HS: + Nhận câu hỏi. b. Bao cao su tránh thai.
 + Tiến hành thảo luận, chuẩn bị nội Bao cao su mỏng được lồng vào dương 
dung. vật để hứng tinh dịch, làm cho tinh trùng 
 + Đại diện nhóm, nhóm trưởng (hoặc không gặp được trứng.
cả nhóm) lên bảng trình bày nội dung yêu c. Thuốc viên tránh thai
cầu của nhóm mình. Viên thuốc tránh thai có chứa prôgestêron 
 + Các nhóm khác nhận xét, đặt câu hỏi và ơstrôgen tổng hợp hoặc chỉ chứa 
thêm về vấn đề liên quan cho nhóm báo prôgestêron. Uống thuốc tránh thai hàng 
cáo. ngày sẽ làm cho nồng độ prôgestêron và 
- GV: + Nhận xét thái độ, chuẩn bị, kết quả ơstrôgen trong máu caô gây ức chế lên 
thực hiện yêu cầu của từng nhóm. tuyến yên vùng dưới đồi, làm trứng không 
 + Tổng kết, bổ sung kiến thức liên chín và không rụng; đồng thời làm cho chất 
quan. nhầy ở cổ tử cung đặc lại, ngăn cản không 
Nội dung câu hỏi thảo luận của các nhóm: cho tinh trùng vào tử cung và ống dẫn trứng 
* Nhóm 1: để gặp trứng.
- Các hiện tượng đánh dấu tuổi dậy thì ở d. Dụng cụ tử cung.
nam và nữ? Dụng cụ tử cung kích thích lên niêm 
- Thế nào là kinh nguyệt? Trình bày chu kì mạc tử cung gây phản ứng chống lại sự làm 
kinh nguyệt ở nữ? tổ của hợp tử ở tử cung. Hợp tử không làm 
- Nêu cơ chế tác dụng của phương pháp tổ được sẽ bị đảy ra ngoài cơ thể.
tính ngày rụng trứng? e. Triệt sản nữ.
*Nhóm 2: Cắt và thắt 2 đầu ống dẫn trứng ngăn 
- Nêu cơ chế tác dụng của phương pháp không cho tinh trùng gặp trứng trong ống 
bao cao su tránh thai? dẫn trứng.
- Trình bày đặc điểm, các loại, cách sử g. Triệt sản nam.
dụng bao cao su tránh thai?(có tranh ảnh Cắt và thắt hai đầu ống dẫn tinh ngăn 
minh hoạ). không cho tinh trùng đi ra để gặp được 
*Nhóm 3: trứng.
- Trình bày cơ chế tác dụng của thuốc tránh
thai?
- Kể tên một số loại thuốc tránh thai hiện 
đang được dùng trên thị trường? Khi sử 
dụng thuốc tránh thai cần lưu ý những vấn 
đề gì?
* Nhóm 4.
- Trình bày cơ chế tác dụng của các biện 
pháp tránh thai: Dụng cụ tử cung, triệt sản 
nữ, triệt sản nam?
- Nêu thực trạng nạo phá thai của thanh - Cơ chế tác dụng của phương pháp tính ngày rụng trứng: Yêu cầu trình bày như phần
nội dung (Học sinh dùng tranh : Sơ đồ chu kì kinh nguyệt của nữ giới để giải thích).
*Nhóm 2:
- Cơ chế tác dụng của phương pháp bao cao su tránh thai: Học sinh trình bày như phần
nội dung.
- Đặc điểm bao cao su tránh thai: + Bao cao su còn có các tên gọi khác như áo mưa, 
bao dương vật, condom, capot.
 + Là một loại bao mỏng, mềm và nhạy cảm làm bằng 
cao su nhân tạo, được lồng vào dương vật khi cương cứng để tránh thai.
 Tranh: Bao cao su dành cho nam giới.
 Tranh: Bao cao su dành cho phụ nữ.
- Các loại bao cao su: + Có hai loại bao cao su là bao cao su cho nam giới và bao cao 
su cho nữ giới. Tranh: Cách sử dụng BCS dành cho nữ giới.
*Nhóm 3:
- Cơ chế tác dụng của thuốc tránh thai: Trình bày như phần nội dung.
- Một số loại thuốc tránh thai: Postino (ngừa thai khẩn cấp),olag, Ky, Exluton.
 Postino Hình: Vòng tránh thai.
- Cơ chế tác dụng của phương pháp triệt sản nữ: Học sinh sử dụng hình vẽ để giải 
thích (như phần nội dung).
 Hình: Thắt ống dẫn trứng ở phụ nữ.
- Giải thích cơ chế phương pháp triệt sản nam: Học sinh dùng hình vẽ để giảI thích 
(như phần nội dung). Câu 2. Có bao nhiêu phương pháp tránh thai chủ yếu?
 A: 3. B: 5. C*: 6. D: 7.
Câu 3. Phương pháp tránh thai nào không nên dùng đối với lứa tuổi vị thành niên?
 A: Sử dụng bao cao su. B: Sử dụng viên thuốc tránh thai.
 C*: Triệt sản. D: Tính ngày rụng trứng.
Câu 4. Để biết mình có thai hay không, cần phải
A. hỏi bố mẹ. B. đi khám bác sỹ. C. từ sẽ biết. D*. cả A và B.
C. Kết luận.
 Qua thực tế giảng dạy khi áp dụng phương pháp trên, tôi thấy rằng để có thể giúp 
học sinh chủ động hơn trong quá trình lĩnh hội những kiến thức liên quan đến những 
vấn đề về giới tính nhằm trang bị cho các em những kiến thức cơ bản, cần thiết cho 
các em thì vai trò chủ yếu thuộc về giáo viên giảng dạy. Để thực hiện tốt vai trò đó, 
Giáo viên cần:
- Đánh giá được tâm lí của học sinh trước khi tiến hành các bài giảng về vấn đề giới
tính.
- Chọn lọc những nội dung được xem là quan trọng, cần thiết đối với các em về giáo
dục giới tính.
- Chuẩn bị tốt hệ thống câu hỏi, giáo án, phương pháp phù hợp.
- Sử dụng phương pháp phù hợp, giúp học sinh phát huy tối đa khả năng tự học, tự 
nghiên cứu của mình thông qua làm việc, thảo luận theo nhóm, từ đó giúp học sinh tự 
mình tìm hiểu và lĩnh hội các kiến thức về giới tính.
- Cần tạo không khí học tập sôI nổi, giúp học sinh vượt qua thái độ ngại ngùng khi nói 
về các vấn đề tế nhị.
 Trên đây là kinh nghiệm nhỏ khi Sử dụng phương pháp dạy học khám phá 
nhằm lồng ghép kiến thức giáo dục giới tính trong tiết 50 - bài 47 sách giáo khoa 
sinh học 11 nâng cao: Điều khiển sinh sản ở động vật - mục II: Sinh đẻ có kế 
hoạch ở người.
 Chuyên đề chỉ khai thác một vấn đề nhỏ trong các nội dung liên quan đến vấn 
đề GDGT cho HS, hy vọng với sự đóng góp của các đồng nghiệp chuyên đề sẽ 
mang tính sát thực hơn, đầy đủ hơn.
 tài liệu tam khảo
1. Chuyên đề: Tổ chức hoạt động học tập trong dạy học sinh học ở trường THPT
 - Giảng viên Đỗ Thị Trường- Trường ĐHSP Đà Nẵng.
2. Tạp chí: Giới tính tuổi hoa.
3. Sách giáo khoa sinh học 11 cơ bản - Nhà xuất bản giáo dục năm 2007.
4. Sách giáo viên sinh học cơ bản- Nhà xuất bản giáo duc năm 2007.